Μίλτος Π. Βασιλείου
δημοσιεύθηκε σττο τεύχος 1 του περιοδικού "το καταφύγιο", α' εξάμηνο 08
Τυπικά, οι εκλογές του Μάη του 2007 επέφεραν μόνον επιφανειακές μεταβολές στα ινία της Γαλλικής εξουσίας: Η δεξιά κυβερνούσε με δεξιό πρόεδρο, η δεξιά κυβερνάει με δεξιό πρόεδρο. Κι΄όμως η ανάγνωση αυτή, άν και απόλυτα ακριβής, είναι τόσο ελλειπής, που κινδυνεύει να είναι βαθειά εφαλμένη. Η πρόταση χρειάζεται συμπλήρωση με σαφείς επιθετικούς προσδιορισμούς: η εθνοκεντρική δεξιά κυβερνούσε με εθνοαστό πρόεδρο και την διαδέχεται η νεοταξική δεξιά με Αμερικανόφιλο πρόεδρο. Η έκφραση αποδίδει πολύ περισσόπτερο πιστά την πραγματικότητα αλλά και πάλι ανεπαρκεί στο να αποδώσει την σημασία της. Γιατί η Γαλλία της τελευταίας 50ετίας ήταν η μοναδική χώρα, που άν και μητροπολιτική καπισταλιστική αποτελούσε έναν πόλο διαφορετικά τοποθετημένο στον γεωπολιτικό τοπίο από εκείνο των ΗΠΑ και των εξαρτώμενων οργανισμών (ΝΑΤΟ κ.λ.π.). Η κατάρρευση μάλιστα του Σοβιετικού πόλου το 1990 ανέδειξε την Γαλλία ως «μερικώς άλλο» πόλο, όπως επιβεβαιώθηκε σε κρίσιμα διεθνή γεγονότα (Μέση Ανατολή, Ιράκ, Ιράν). Δυστυχώς αυτό διαψεύστηκε σε άλλες περιπτώσεις με πιο κραυγαλέα την ταπεινωτική ευθυγράμμισή της στην Βαλκανική, εναντίον μάλιστα των παραδοσιακών της φίλων, των Σέρβων. Η 50ετής διαφοροποίηση της Γαλλίας δεν ήταν τυχαίο ή μυστηριακό γεγονός. Εξέφραζε:· Την ύπαρξη μιας σοβαρής Γαλλικής εθνικής αστικής τάξης με σημαντικό μερίδιο παραγωγής στην παγόσμια αγορά.
· Την ύπαρξη ενός κοινωνικού κράτους με δημόσιες υποδομές και κρατικά ελεγχόμενες υπηρεσίες κοινωνικής ωφέλειας μέχρι πολύ εσχάτως.
· Την διατήρηση (από την εποχή της Γαλλικής επανάστασης, παρά το Θερμιδόρ) ιδιαίτερων παραδόσεων προοδευτικής αστικής δημοκρατίας, όπως ο υποχρεωτικός λαϊκός χαρακτήρας της στράτευσης, ο εμπράγματος χωρισμός κράτους-εκκλησίας κ.λ.π.
· Την παρουσία μιάς ισχυρής αριστεράς με μεγάλη συμβολή στους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες και στην εθνική κουλτούρα. Η συμβολή αυτή δεν μπορεί και δεν πρέπει να σκιάζεται από την φθίνουσα παρακμιακή πορεία των τελευταίων χρόνων. *
Αφαλώς δεν πρέπει να αγνοηθεί, οτι η διαμόρφωση της πολιτικής φυσιογνωμίας της μεταπολεμικής Γαλλίας εγκαινιάστηκε από προσωπικότητα του διαμετρήματος ενός Σάρλ Ντε Γκώλ και έκλεισε με τον Ζακ Σιράκ. Η περίεργη εκστρατεία κατηγοριών εναντίον του Σιράκ, όπως και κατά του πρωθυπουργού Ντε Βιλπαίν, που πρωταγωνίστησε στην άρνηση συμμετοχής της Γαλλίας στον τελευταία εισβολή στο Ιράκ δεν είναι ικανή να σκιάσει σημαντικές πλευρές της πολιτικής παρουσίας του προηγούμενου Γάλλου προέδρου. Ο Σιράκ ξεκίνησε την πολιτική του παρουσία με συμμετοχή στο φιλειρηνικό-αντιπολεμικό κίνημα «Μπέρτραντ Ράσελ» ενάντια στον πόλεμο της Αλγερίας ενώ στην διάρκεια της προεδρικής του θητείας υπήρξε ο σταθερός στόχος του Ζαν-Μαρί Λεπέν για την σαφή αντιφασιστική του τοποθέτηση. Η εναντίωση των Σιράκ και Ντε Βιλπαίν στην επέμβαση στο Ιράκ υπήρξε ίσως η οξύτερη στιγμή των Γαλλο-Αμερικανικών αντιθέσεων με τίμημα όχι ευκαταφρόνητο και στις οικονομικές σχέσεις των 2 χωρών. Δεν πρόκειται απλά για την συμβολική κατάργηση του όρου: «Γαλλικές πατάτες» (έτσι ονομάζονται διεθνώς οι τηγανητές πατάτες) στις ΗΠΑ με άνωθεν υπόδειξη. Οι εισαγωγές Γαλλικών προϊόντων στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 15% την τελευταία 3ετία ενώ αντίστοιχα οι επισκέψεις Αμερικανών στην Γαλλία περιορίσθηκαν κατά 8%.
Ουσιαστικά, η συνταύτιση ΗΠΑ-Γαλλίας εμφανίζεται στο διεθνές προσκήνιο σε όλες τις φάσεις της επιχείρησης διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας. Τότε, αναδεικνύεται ο σοσιαλιστής Μπερνάρ Κουσνέρ, σημερινός υπουργός εξωτερικών της Γαλλίας σαν καταλυτική φυσιογνωμία στον εκβιασμό της εξωτερικής πολιτικής της χώρας αλλά και της παραπλάνησης της Γαλλικής κοινής γνώμης** Η διεθνής καριέρα του άρχισε από την προεδρία των «Γιατρών του Κόσμου» και την πολυδιαφημισμένη ανθρωπιστική του δράση στον πόλεμο της Σομαλίας. Ο Μπερνάρ δεν χάνει ευκαιρία να διαφοροποιείται από οτιδήμοτε ... «κομμουνιστικό», ενώ αναλαμβάνει σταυροφορία για να πείσει την Γαλλική κυβέρνηση (εποχή Μιτεράν, του οποίου υπήρξε σύμβουλος) να αποφασίσει βομβαρδισμούς της Σερβίας πρωταγωνιστώντας σε μία αναγκαία και ομολογουμένως επιτυχή εκστρατεία παραπληροφόρησης της Γαλλικής κοινής γνώμης. Ο Μπερνάρ είναι ήδη από τους ιδεολόγους της «περιορισμένης κρατικής κυριαρχίας». Του δόγματος δηλαδή, που υποστηρίζει την παντοιοτρόπως (και με την βία) «στήριξη» των δικαιωμάτων μειονοτήτων στα εσωτερικά κυρίαρχων κρατών. Δόγμα, που ήδη ανθίζει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού για ευνόητους λόγους ενώ διαθέτει θιασώτες και στην χώρα μας τόσο στην φιλελεύθερη δεξιά όσο και στην εκσυγχρονιστική σοσιαλδημοκρατία...
Η ανταμοιβή του Μπερνάρ Κουσνέρ γνωστή: πρώτος αρμοστής του προτεκτοράτου του Κοσσόβου με την πιο θερμή υποστήριξη των ΗΠΑ, που δεν διακρίνονταν για φιλικά αισθήματα και αντίστοιχες επιδαψιλεύσεις και προς άλλους Γάλλους δημόσιους άνδρες.
Ο Μπερνάρ Κουσνέρ κινδύνεψε να λησμονηθεί μέχρι τις πρόσφατες εκλογές, έχοντας απλά υπηρετήσει ως υπουργός Υγείας επί Ζοσπέν. Στην προεκλογική περίοδο, αυτός και οι συνεργάτες του στήριξαν από τις γραμμές του Γαλλικού Σοσιαλιστικού κόμματος την υποψηφιότητα της Σεγκολέν Ρουαγιάλ. Την επαύριο, όμως, των εκλογών το αστέρι του Κουσνέρ ξαναέλαμψε... Απροειδοποίητα πρόθυμος αναλαμβάνει το κρισιμότερο όσο ποτέ άλλοτε Γαλλικό Υπουργείο των Εξωτερικών ενώ οι στενοί του συνεργάτες Ζαν-Πιερ Ζουαγιέ και Μαρτέν Χιρς ανταμοίβονται με το Υφυπουργείο Εξωτερικών (για τις ευρωπαϊκές και διεθνείς υποθέσεις) και κατά της φτώχειας, αντίστοιχα.
Το 5μηνο, που ακολούθησε ήταν πραγματικά γεμάτο δράση. Μόνον για τζόγκιν –κατά το πρότυπο των Αμερικανών Προέδρων- έχει ελεύθερο χρόνο ο Νικολά Σαρκοζύ. Η υπόσχεση συμπόρευσης με τις ΗΠΑ δίνεται αφειδώς στην διάρκεια 2 τουλάχιστον κρίσιμων συναντήσεων με τον Πρόεδρο Μπούς. Στις υποθέσεις της Ε.Ε. αναλαμβάνει πρωτοβουλία και πρωταγωνιστικό ρόλο στο να καταστούν κενό χαρτί τα αρνητικά αποτελέσματα των δημοψηφισμάτων για το Ευρωσύνταγμα στην Γαλλία και Ολλανδία. Προσπαθεί να γεφυρώσει τις διαφορές με την Μ. Βρετανία, υποσχόμενος επι της ουσίας διευθυντήριο της κλασσικης ισχυρης τριάδας (Γαλλία, Γερμανία, Μ. Βρεττανία). Η μεγάλη στροφή, τουλάχιστον στο επίπεδο της διεθνούς πολιτικής βηματοδοτείται από τον πιονιέρο Μπεράρ Κουσνέρ, που ανοίγει δρόμους για τον Νικολά Σαρκοζύ. Με ταξίδι-αστραπή στο Ιράκ, γίνεται ο πρώτος Γάλλος, που η παρουσία του εγκρίνει, νομιμοποιεί και στηρίζει την Αμερικάνικη επέμβαση στο Ιράκ, την ώρα, που στις ΗΠΑ και στην Μ. Βρεταννία φουντώνουν οι αντιδράσεις και επίκεινται τουλάχιστον μειώσεις στρατιωτικών δυνάμεων. Ριζική αναπροσαρμογή της Γαλλικής εξωτερικής πολιτικής πραγματοποιείται και στο καυτό ζήτημα του Ιράν. Ηδη, από τις 27 Αυγούστου ο Γάλλος πρόεδρος εντυπωσιάζει με την αυστηρή και απειλητική προειδοποίηση προς το Ιράν, που υπερβαίνει ακόμη και τις προσδοκίες των Αμερικανών φίλων. «Ενισχύοντας την απειλή αντί να στηρίζει τις διαπραγματεύσεις εξυπηρετεί επικίνδυνα τα συμφέροντα των Αμερικανικών γερακιών» γράφουν οι Times της Νέας Υόρκης για τις θέσεις του Σαρκοζύ***. «Η εκλογή του Σαρκοζύ αναβίωσε τις ελπίδες του Ισραήλ για ριζική μεταστροφή της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας» γράφει η Ισραηλινή εφημερίδα Ha ‘Aretz. Ο Μπερνάρ Κουσνέρ, όμως παραμένει ο πρωτοπόρος: απειλεί με πόλεμο το Ιράν και τρέχουν να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα, τόσο η γερμανική προεδρία της Ε.Ε. όσο και ο ίδιος ο Σαρκό. Στην ουσία, ο «αυθόρμητος» και «παρορμητικός» Μπερνάρ τραβάει μπροστά δύο βήματα και συμβιβάζεται με μόλις μισό βηματάκι πίσω. Διορθώνοντας τις δηλώσεις του, αφήνει τον πόλεμο ως έσχατο μέσο και υπογραμμίζει την ανάγκη κυρώσεων. Η κλιμακούμενη απειλή σε βάρος της ανεξαρτησίας του Ιράν γίνεται μέρα με την ημέρα δεδομένο....
Ο νέος Γάλλος πρόεδρος μετά τις αριστοτεχνικές του κινήσεις στην διεθνή σκακιέρα στρέφει τη προσοχή του στα εσωτερικά μέτωπα της χώρας. Ο αποκαλέσας «αλήτες» τους νέους των προαστείων κατά την εξέγερση της περασμένης χρονιάς, ο επιζητών δυναμικές λύσεις και όχι ηπιότητα και υπομονή, που συνιστούσε ο Σιράκ έχει «εξαφανίσει» την ακροδεξιά του Λεπέν με πολύ απλό τρόπο: την ενσωμάτωσε. Ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό-απίσχνανση του δημόσιου τομέα στην πρώτη γραμμή. Η επιχειρηματολογία του το ίδιο καλά στημένη επικοινωνιακά, το ίδιο δημαγωγική. Μερικά από τα συνθήματά του, βέβαια, είναι τετριμένα, χιλιοειπωμένα: «λιγότερο κράτος, περισσότερο ευλίγιστο και αποδοτικό κράτος» ή «επανίδρυση του κράτους» (καθόλου δογματική, στερεότυπη ή με ξύλινη γλώσα η ανά τον κόσμο δεξιά!!!). Η προοπτική μαζικών ιδιωτικοποιήσεων έχει ασφαλώς ένα τεράστιο οικονομικό περιεχόμενο αλλά ταυτόχρονα και έναν σπουδαίο συμβολικό χαραχτήρα. Γιατί, στην Γαλλία οι κρατικά ελεγχόμενες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας (Σιδηρόδρομοι, Ηλεκτρισμός, Τηλεπικοινωνίες) αποτέλεσαν για 10ετίες ολόκληρες υποδείγματα ανθηρών οικονομικά οργανισμών με πρωτοπορειακές επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες και εξαιρετικά υψηλού βαθμού εξυπηρέτηση του πελάτη-πολίτη. Ο Γαλλικός οργανισμός τηλεπικοινωνιών π.χ. χρησιμοποιούσε ευρύτατα (και χρησιμοποιεί έστω και πιο περιορισμένα) το σύστημα Minitel, μία πρωτοπορειακή διαδραστική βάση δεδομένων για οργανισμούς κοινής ωφέλειας, υπηρεσίες, ψυχαγωγία, εκπαίδευση κ.λ.π., που αποτέλεσε τον πρόδρομο του internet, τουλάχιστον μία 10ετία πριν την καθιέρωση της χρήσης του διαδικτύου. Οι Γαλλικοί σιδηρόδρομοι ήταν και παραμένουν πρότυπα ποιοτικού συστήματος εθνικών και διευρωπαϊκών συγκοινωνιών με εξαιρετική ακρίβεια, άνεση δρομολογίων και υψηλές ταχύτητες με πρόσφατο ρεκόρ τα 585 χλμ/ώρα στη νέα σιδηροδρομική γραμμή Παρίσι-Στρασβούργο. Και αυτό, την ίδια ώρα, που οι Βρετανικοί σιδηρόδρομοι περνώντας από το κράτος στα χέρια ιδιωτών έχουν καταντήσει πρότυπα ασυνέπειας, κακής εξυπηρέτησης και ανασφάλειας...
Τα συνδικάτα στοιχίζονται απέναντι στο πρόεδρο Σαρκοζύ. Φαίνεται, πως η περίοδος χάριστος ή αδράνειας μετά τα ομολογουμένως θριαμβευτικά εκλογικά του αποτελέσματα τελειώνει. Η Γαλλία είναι πλούσια χώρα, λένε οι εκπρόσωποι των εργαζομένων, και δεν χρειάζεται να περικόψει θέσεις εργασίας ή να παρατείνει τα όρια συνταξιοδότησης. Το σκηνικό σύγκρουσης στήνεται. Αλλά και οι πολιτικές δυνάμεις της ευρύτερης αριστεράς (Κομμουτνιστικό, Σοσιαλιστικό, Επαναστατική Λίγκα, Οικολόγοι, Εναλλακτικοί) επιχειρούν να συντονίσουν τον βηματισμό τους, όπως έκαναν πέρισυ, όταν μαζί με τα συνδικάτα πέτυχαν να ματαιώσουν μία σοβαρή απειλή εναντίον των εργαζόμενων, ίδιαίτερα των νέων, το συμβόλαιο για την πρώτη απασχόληση. Περιμένουμε...
* Μίλτος Π. Βασιλείου: «Γαλλία: Το κοινωνικό εργαστήριο της Ευρώπης», ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, 20/5/2007
** Μίλτος Π. Βασιλείου: «Δεξιότερα, Μπερνάρ, δεξιότερα...». ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, 20/5/2007
*** Courier International (6-12/9/2007).
Σχόλια