Θα μπορούσαμε να αισθανθούμε και μία κρυφοχαρά ή μία ψευτοϊκανοποίηση, που οι παράγοντες του τόπου συσκέπτονται με αντικείμενο τον πολιτιστικό τουρισμό. Γιατί όταν εμείς θρηνούσαμε για την κατρακύλα και την απαξίωση των πολιτιστικών δεδομένων, οι θριαμβολογούντες με την μαζική επέλαση φτηνού (δήθεν κοινωνικού) τουρισμού μας λοιδορούσαν… Μέχρι και σαμποτέρ της αλλαγής μας χαρακτήριζαν αυτοί που μετρούσαν την πρόοδο του τόπου με τον αριθμό των μεθυσμένων στα στιβαγμένα τουριστικά γκέτο του νησιού και με τους σωρούς τσιμεντόλιθων των αυθαίρετων –από κάθε άποψη- ενοικιαζόμενων, που πλημύριζαν τις παραλίες. Η εύλογη προειδοποίηση για το βραχύβιο και συνάμα καταστροφικό χαρακτήρα της μαζικής επέλασης συντρίβονταν από την πανηγυρική επίδειξη των υψηλών ρυθμών αύξησης αφικνούμενων επισκεπτών και νεοκατασκευαζόμενων καταλυμάτων. Την ίδια ώρα, -αρχές της 10ετίας του 1980- το μοναδικό φεστιβάλ της Κέρκυρας στραγγαλίστηκε για να εκπνεύσει συντομότατα στον 3ο χρόνο της λειτουργίας του, όπως και οι αγώνες Ελληνικού τραγουδιού, του εμπνευσμένου από τον Μάνο Χατζηδάκι θεσμού. Πατριδοκαπηλεία τοπικής εμβέλειας και υπερφίαλη αναμνησιακή δοξολογία του παρελθόντος συγχρονίζονταν με το επιχειρηματικό πνεύμα της αρπακτής για να συντελείται το καθημερινό έργο υποβάθμισης και ευτελισμού.
Όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, όταν δηλαδή η απόλυτα τεκμηριωμένη πρόβλεψη για κατακόρυφη πτώση μετά από τα λίγα χρόνια καταστροφικής φρενίτιδας δικαιώθηκε, τότε άρχισαν οι «προβληματισμοί» για … «αναβάθμιση», «ποιοτική στροφή», «εναλλακτικό τουρισμό» και άλλα (πάντα μέσα σε εισαγωγικά). Ετσι, τελευταία όλο και συχνότερα εκφέρεται ο «πολιτιστικός τουρισμός» ως έκφραση μεταξύ των «ιθυνόντων» και «προβληματιζόμενων» για τα τουριστικά μας πράγματα. Βαρύγδουπες διακηρύξεις και παχυλές υποσχέσεις χωρίς φυσικά αντίκρισμα. Γιατί, η στροφή στον πολιτιστικό τουρισμό ΔΕΝ πρόκειται να υλοποιηθεί ΟΣΟ:
-Η ταλαιπωρία των επισκεπτών του νησιού μας αρχίζει από την στιγμή της άφιξης στο «Ιωάννης Καποδίστριας» και κορυφώνεται στις ουρές έξω από αυτό κατά την αναχώρηση τους με ενδιάμεσους σταθμούς τους δρόμους, τις παραλίες και τα καταλύματα.
-Οι πολιτιστικές υποδομές πόλης και νησιού παραμένουν εξαθλιωμένες (Δημοτικό Θέατρο, Φοίνικας, Υπογεφύρια Αίθουσα, Ανάκτορα, Κάστρα της πόλης και της υπαίθρου).
-Η πολιτιστική δραστηριότητα των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης παραμένει ανοργάνωτη και ευκαιριακή χωρίς την συγκρότηση σοβαρού οργανωτικά και πρακτικά πολιτιστικού φορέα, τουλάχιστον για τον συντονισμό και την προβολή των πολιτιστικών δράσεων.
-Ο μνημειακός πλούτος (πέτρα, ξύλο, κεραμικό, τοιχογραφία), οδηγείται σε μεγαλύτερη φθορά και εγκατάλειψη, χωρίς κανένα σχέδιο σωστικής παρέμβασης, συντήρησης, αποκατάστασης και προβολής, την ίδια ώρα που χώροι μεγάλης αρχαιολογικής και ιστορικής σημασίας (εργοστάσιο Δεσύλλα, Ελαιουργεία κ.λ.π.) εκχωρούνται σε σχέδια μαζικής οικοδομικής δράσης.
-Η αρχαιολογική έρευνα περιορίζεται ουσιαστικά στις τυχαίες και υποχρεωτικές εκσκαφές θεμελίων νεοανεγειρόμενων κτιρίων, που συνήθως προσθέτουν γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και τις δικαιολογημένες -κάτω από αυτές τις συνθήκες- διαμαρτυρίες των ιδιοκτητών.
Ολοι οι παραπάνω όροι δεν ορίζουν μόνο την εξωτερική εικόνα των πραγμάτων. Καθορίζουν επίσης και το κυρίαρχο ήθος, τα αισθητικά κριτήρια και τις πολιτιστικές-ψυχαγωγικές μας προτεραιότητες. Δεν ήταν τυχαίο, πως η εναρκτήρια εκδήλωση των Ionian Concerts 2008 στην Ιόνια Ακαδημία -εκδήλωση των Melos Brass, υψηλότατου επιπέδου με σημαντικότατες διεθνείς συμμετοχές- έγινε σε μία μισογεμάτη αίθουσα…
Όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, όταν δηλαδή η απόλυτα τεκμηριωμένη πρόβλεψη για κατακόρυφη πτώση μετά από τα λίγα χρόνια καταστροφικής φρενίτιδας δικαιώθηκε, τότε άρχισαν οι «προβληματισμοί» για … «αναβάθμιση», «ποιοτική στροφή», «εναλλακτικό τουρισμό» και άλλα (πάντα μέσα σε εισαγωγικά). Ετσι, τελευταία όλο και συχνότερα εκφέρεται ο «πολιτιστικός τουρισμός» ως έκφραση μεταξύ των «ιθυνόντων» και «προβληματιζόμενων» για τα τουριστικά μας πράγματα. Βαρύγδουπες διακηρύξεις και παχυλές υποσχέσεις χωρίς φυσικά αντίκρισμα. Γιατί, η στροφή στον πολιτιστικό τουρισμό ΔΕΝ πρόκειται να υλοποιηθεί ΟΣΟ:-Η ταλαιπωρία των επισκεπτών του νησιού μας αρχίζει από την στιγμή της άφιξης στο «Ιωάννης Καποδίστριας» και κορυφώνεται στις ουρές έξω από αυτό κατά την αναχώρηση τους με ενδιάμεσους σταθμούς τους δρόμους, τις παραλίες και τα καταλύματα.
-Οι πολιτιστικές υποδομές πόλης και νησιού παραμένουν εξαθλιωμένες (Δημοτικό Θέατρο, Φοίνικας, Υπογεφύρια Αίθουσα, Ανάκτορα, Κάστρα της πόλης και της υπαίθρου).
-Η πολιτιστική δραστηριότητα των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης παραμένει ανοργάνωτη και ευκαιριακή χωρίς την συγκρότηση σοβαρού οργανωτικά και πρακτικά πολιτιστικού φορέα, τουλάχιστον για τον συντονισμό και την προβολή των πολιτιστικών δράσεων.
-Ο μνημειακός πλούτος (πέτρα, ξύλο, κεραμικό, τοιχογραφία), οδηγείται σε μεγαλύτερη φθορά και εγκατάλειψη, χωρίς κανένα σχέδιο σωστικής παρέμβασης, συντήρησης, αποκατάστασης και προβολής, την ίδια ώρα που χώροι μεγάλης αρχαιολογικής και ιστορικής σημασίας (εργοστάσιο Δεσύλλα, Ελαιουργεία κ.λ.π.) εκχωρούνται σε σχέδια μαζικής οικοδομικής δράσης.
-Η αρχαιολογική έρευνα περιορίζεται ουσιαστικά στις τυχαίες και υποχρεωτικές εκσκαφές θεμελίων νεοανεγειρόμενων κτιρίων, που συνήθως προσθέτουν γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και τις δικαιολογημένες -κάτω από αυτές τις συνθήκες- διαμαρτυρίες των ιδιοκτητών.
Ολοι οι παραπάνω όροι δεν ορίζουν μόνο την εξωτερική εικόνα των πραγμάτων. Καθορίζουν επίσης και το κυρίαρχο ήθος, τα αισθητικά κριτήρια και τις πολιτιστικές-ψυχαγωγικές μας προτεραιότητες. Δεν ήταν τυχαίο, πως η εναρκτήρια εκδήλωση των Ionian Concerts 2008 στην Ιόνια Ακαδημία -εκδήλωση των Melos Brass, υψηλότατου επιπέδου με σημαντικότατες διεθνείς συμμετοχές- έγινε σε μία μισογεμάτη αίθουσα…
Σχόλια
Παρά το γεγονός ότι συμφωνώ με όλα όσα γράφεις νομίζω πως κάνεις ένα λάθος. Αυτοί που μιλάνε σήμερα για «πολιτιστικό τουρισμό» , είναι οι ίδιοι άνθρωποι που έθυαν στον μαζικό μπατιροτουρισμό. Επειδή ο μαζικός μπατιροτουρισμός μας τελείωσε και δεν προσφέρετε για αρπαχτές προσπαθούν να αρπάξουν ότι μπορούν από τα πολύ λιγότερα ασφαλώς κονδύλια του πολιτισμού. Αυτός είναι ο λόγος που βλέπεις να χρηματοδοτούνται απίθανοι σχηματισμοί και ομάδες ανθρώπων ανά την Ελλάδα, στήνοντας απίθανες κακόγουστες εκδηλώσεις και «αναβιώνοντας» αμφίβολης ιστορικότητας δήθεν τοπικά έθιμα, χωρίς πολιτιστικές υποδομές και χωρίς μέτρο και αιδώ. Αυτά βέβαια δεν αναιρούν αλλά απεναντίας αναδεικνύουν ευάριθμες εξαίρετες προσπάθειες, κάποιες από τις οποίες είχα την τύχη να παρακολουθήσουμε παρέα.
Πολυχρόνης