Ευρώπη <> ΗΠΑ: μετά την κρίση, τι;

Αν και μοιάζει προκλητικό να συζητάμε για μετά την κρίση, την ώρα που εισπράττουμε μόνο την αύρα της (τα δύσκολα έρχονται), είναι αυτονόητο και γαργαλιστικό το ερώτημα. Πώς θα είναι οι σχέσεις ΗΠΑ<> Ευρώπης στην διαδρομή για το ξεπέρασμα της κρίσης και -κυρίως- μετά από αυτήν;
Εκείθεν του Ατλαντικού, σοκάρησε η υιοθέτηση τόσο «σκληρά» κρατικίστικης παρέμβασης. Ηταν όμως έτσι; Στην πραγματικότητα πρόκειται για μία γενναία επιδότηση του χρηματοπιστωτικού κυκλώματος, που δεν αλλάζει την ουσία του όλου συστήματος. Μπορεί να μοιάζουν με ιδεολογική «απιστία» οι κρατικές χρηματοδοτήσεις των τραπεζών αλλά για τους απλώς έχοντες νου και γνώση η όλη υπόθεση δεν είναι τίποτε άλλο παρά η άμεση εφαρμογή της ιδεολογικής πεμπτουσίας του συστήματος: καλό και ηθικό είναι ό, τι μας βολεύει. Και κρατικοποιήσεις αν χρειαστούν θα γίνουν αρκεί το όφελος να το προσπορισθούν οι κατέχοντες… Μπορεί, ακόμη και οι κρατικές επιδοτήσεις να προκαλούν σε μεγάλο μέρος του κοινού των ΗΠΑ αλλεργία -ο Μακαίην τις χαρακτήρισε ως κλοπή- αλλά εφόσον χρειάζονται για την διάσωση του συστήματος …ας εφαρμοστούν. Η υιοθέτηση αυτής της πρακτικής, πιο ρεαλιστικής και ελαστικής από ό,τι επιτάσσει ο δογματικός φιλελευθερισμός του Μακαίην, κάνει ελκυστικότερο τον Ομπάμα. Παιγνίδια εκλογικής κλίμακας και σημασίας πολύ μακριά από δομική κριτική και αμφισβήτηση του συστήματος… Πρόκειται για παροδικά μέτρα, που λήφθηκαν με το μαχαίρι στον λαιμό και βρίσκονται σε ολική αντίφαση προς τις στέρεες ατομικίστικες και φιλελεύθερες ρίζες σχολιάζει o Angelo Panebianco στην Corriere de la Sera.
Εδώθεν του Ατλαντικού το ταρακούνημα σε επίπεδο ιδεολογίας ήταν ίσως βαρύτερο. Ο ίδιος ο προκλητικά νεοφιλελεύθερος Σαρκοζύ έθεσε ζήτημα συνολικής «αναθεώρησης», που έχει την αξία του ακόμη και σε επίπεδο πολιτικής δημόσιων σχέσεων. Η παράδοση κοινωνικότητας και κοινωνικών αγώνων έχει τις ρίζες της στην Ευρώπη. Τα συντηρητικά και σοσιαλιστικά νεοφιλελεύθερα πανηγύρια μετά την κατάρρευση συστήματος στην Ανατολή δεν μπορούν να διαγράψουν αγώνες, νοοτροπίες και καταχτήσεις συλλογικές. Η κρατικοποίηση τραπεζών δεν ξορκίζεται στην Ευρώπη ούτε η επιδότησή τους (έστω και αν το τελευταίο είναι μέτρο σαφώς προς το συμφέρον τραπεζιτών). Παρά την σημαντική δεξιά στροφή της κλασσικής σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη παραμένει στην κοινωνία η κουλτούρα του «κρατισμού» σε ψευδο-Κευνσιανή εκδοχή.
Θα επηρεάσει η κρίση -στην διαδρομή της και μετά από αυτήν- τη σχέση ΗΠΑ-Ευρώπης; Θα προχωρήσει η Ευρώπη προς την πολιτική της αυτονόμηση από τις ΗΠΑ, ζήτημα πιθανόν υπαρξιακής σημασίας για την ίδια; Κάποιες τέτοιες τάσεις υπάρχουν αλλά είναι πολύ ασθενέστερες του αναγκαίου και εφικτού…

Σχόλια