Αυτός είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του Peter Sloterdijk, του 61χρονου γερμανού φιλόσοφου, από τους πιο σημαντικούς σύγχρονους γερμανούς διανοητές. Προηγούμενα έργα του: « Η κριτική του κυνικού λόγου» (1987) και «Κανόνες για το ανθρώπινο πάρκο» (2000). Η έκδοση του τελευταίου βιβλίου συνοδεύτηκε από συνέντευξη στην Frankfurter Allgemeine Zeitung, που τα κυριότερα σημεία της επιγραμματικά είναι τα παρακάτω:-Η ίδια η κρίση μας υποχρεώνει να αλλάξουμε ριζικά την ζωή μας αλλιώς δουλεύουμε για την οικονομικό και οικολογικό μας αφανισμό. Η επιθυμία μας για μακρόχρονη παράταση της ζωής μας βρίσκεται σε πλήρη ασυμβατότητα προς τον τρόπο ζωής μας.
-…Η ανθρωπότητα θα χωριστεί στα δύο: σ’ αυτούς, που θα συνεχίζουν όπως σήμερα και σ΄ αυτούς, που είναι αποφασισμένοι για την μεγάλη στροφή. Η ανάμιξη με τα δρώμενα πρέπει να είναι ενεργητική και όχι αδιάφορη και παθητική σαν κοσμοπολίτες θεατές, όπως κριτικάρει ο Αμερικάνος φιλόσοφος Richard Rotry ομόλογους ομοεθνείς του. Αυτοί, παρακολουθούν την κρίση σαν παράσταση όπερας μέσα από τα κυάλια τους. Κι’ όμως πολλές από τις επισυμβαινόμενες καταστροφές περιέχουν αγγελτήριο μήνυμα για το μέλλον. Ηδη από το 1980 οι φιλόσοφοι Hans Jonas & Carl Friedrich von Weiszaeker μιλούσαν για αγγελτήριες καταστροφές. Αυτές ακριβώς, που δεν μπορεί να διακρίνει, όποιος περιορίζεται στον ρόλο του παθητικού θεατή.
-Η ανθρώπινη νόηση τρέμει, όταν στο προσκήνιο εμφανίζεται η προοπτική μιας μεγάλης ανατροπής. Φαίνεται, πως η ιδέα του θεού χρησίμευε ως ισχυρότατη ασπίδα προστασίας όσων κατέφευγαν για να προστατευθούν από το ανησυχητικό άγνωστο. Το ίδιο κάνει και ο Περσέας για να αποφύγει να αντικρύσει το φρικαλέο και νεκροποιό πρόσωπο της Γοργόνας. Πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε να εγκαθιδρύσουμε ένα οικουμενικό ανοσοποιητικό σύστημα, που θα μας ανοίξει μία προοπτική συλλογικής επιβίωσης. Είναι αυτό, που ονομάζω «συλλογική ανοσοποίηση».
-Δεν εμπνέομαι από κάποιο νεοκομμουνιστικό σχέδιο. Τι ήθελαν πραγματικά οι κομμουνιστές; Να πάρουν την εξουσία για να εγκαταστήσουν ακραίες δικτατορίες και να εκπαιδεύσουν τις ανώριμες μάζες. Το κίνημα του οποίου υπερασπίζομαι την δημιουργία του στο βιβλίο μου δεν εξετάζει σε καμία περίπτωση βίαιες ανατροπές. Σκοπός είναι να γίνουν τα πάντα εκούσια ή αν προτιμάτε με μία υποβοηθούμενη θέληση.
-Είμαι αισιόδοξος, γιατί στηρίζομαι σε μία ισχυρή οντολογική θέση για τον άνθρωπο: η ανθρώπινη νόηση υπάρχει. Από αυτή την ύπαρξη προκύπτει και μία ισχυρή θέση ηθικής τάξης: η ανθρώπινη νόηση συνυπάρχει με την θέληση παρατεταμένης επιβίωσης. Γνωρίζουμε σύμφωνα με τον Adorno, ότι αυτή η συνύπαρξη μπορεί να τεθεί σε αμφισβήτηση. Αυτή είναι και η βάση της κριτικής θεωρίας. Στηρίζονταν στην παρατήρηση, ότι η ανθρώπινη νόηση μπορεί κάποιες φορές να απατάται και να συγχέει την αυτοκαταστροφή με την επιβίωση. Υπάρχουν πολλά τέτοια διδακτικά παραδείγματα στον 20ο αιώνα. Σήμερα, μία θετική θεωρία συλλογικής ανοσοποίησης μπορεί να θεμελιώσει και να αναπτύξει πολλαπλές πρακτικές για την συλλογική επιβίωση.
Το σημείωμα ούτε μπορεί ούτε επιθυμεί να προχωρήσει σε κριτική τοποθέτηση στον πυρήνα της φιλοσοφίας του Peter Sloterdijk… Παραθέτει, όμως τα χαρακτηριστικά σημεία ενός νεωτεριστικού και αντικαταστροφολογικού πνεύματος με περισσότερο πρακτική και λιγότερο ακαδημαϊκή θεώρηση των πραγμάτων. Ουσιαστικά ελπιδοφόρου, λοιπόν…
ΥΓ. Αντληση πληροφοριών από το περιοδικό Courier International, τεύχος 1-8/4/2009
Σχόλια