Γρίππη Η1Ν1: Η αρχή της πρόληψης μπορεί να οδηγεί στον αυταρχισμό

Στις 13 Ιανουαρίου το Εθνικό Ιδρυμα για την Υγεία και την Ιατρική Ερευνα της Γαλλίας (INSERM) κήρυξε το τέλος της επιδημίας της γρίππης. Μαζί σφύριξε και το τέλος του συναγερμού πανικού, που συνόδευσε -όχι ερήμην της ιατρικής κοινότητας- την κοινωνία, που χρεωμένη με μερικά δις. ευρώ (προετοιμασία κέντρων εμβολιασμού και ξέφρενος ρυθμός αγοράς εμβολίων) αποχαιρετά την πιο οργανωμένη απόπειρα μαζικής καλλιέργειας υστερίας.
Μαζί με το τέλος του συναγερμού αρχίζει να αρθρώνεται και ο κοινωνικός απολογιστικός λόγος των διανοητών. Ανάμεσά τους ο Γάλλος φιλόσοφος Φρανσουά Εβαλντ* αναλύει στην Monde την διαχείριση της κρίσης από μεριάς κράτους, που κατηγορείται μαζικά για υπερβολική αποτίμηση του πραγματικού κινδύνου. Οι πολιτικές, λέει ο Γάλλος διανοητής, χειρίζονται τον αντικειμενικό κίνδυνο αλλά και τον υποκειμενικό φόβο, που γεννιέται στο συλλογικό φαντασιακό. Η αρχή της πρόληψης, που ενσωματώνεται στα σύγχρονα συντάγματα ως κοινωνική υποχρέωση του κράτους, μπορεί στα χέρια των κυβερνώντων και των οργάνων τους να μετατραπούν σε μηχανισμούς εξαναγκασμού. Η διαλεκτική της κοινωνικής φροντίδας πρέπει να διαχέει την απόφαση στο επίπεδο του ατόμου.
Οι διανοητές του 18ου αιώνα, συνεχίζει ο Φ. Εβαλντ, τόνιζαν, ότι οι σωστές αποφάσεις πρέπει να είναι απελευθερωμένες από συναισθηματικές φορτίσεις, Βιώνουμε, μία διαφορετική διαχείριση των συναισθημάτων και ιδιαίτερα του φόβου, που μπορεί να δημιουργήσει μία μόνιμη κατάσταση έκτακτης ανάγκης… Κατά κάποιο τρόπο, οι τιμές των εμβολίων είναι οι τιμές της ελευθερίας των ανθρώπων...
Ασφαλώς το σημείωμα αυτό δεν επιδιώκει να εξαντλήσει το ζήτημα. Απλά να το θίξει… Ο υπογραφόμενος -λόγω της ιατρικής του ιδιότητας- βρέθηκε και αυτός στο επίκεντρο της σύγκρουσης, της αμφιθυμίας και της αμφισβήτησης. Η ΦΑΙΑΚΙΑ δεν είναι ό χώρος ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου ιατρικού-επιστημονικού διαλόγου για το θέμα… Δεν έχει καν σημασία ή προτεραιότητα αυτό το ζήτημα. Επιθυμούμε να καταθέσουμε την ένστασή μας για το κλίμα μαζικού εκφοβισμού, που ορισμένοι επιχείρησαν. Ακούστηκαν αφορισμοί, εφάμιλλοι ακραίων ιδεολογικόμορφων συγκρούσεων αφόρητου δογματισμού. «Κάθε επιφύλαξη για το εμβόλιο, μας γυρίζει στην εποχή πριν τον Παστέρ»… Με αυτό το ισοπεδωτικό επιχείρημα έξω από όρους, συνθήκες και χρόνο, "συνέτριψε" νεαρός συνάδελφος τις επιφυλάξεις μου για την αποτίμηση του κινδύνου…
Για πολλοστή φορά επιβεβαιώνεται, ότι ο δογματισμός δεν είναι εργαλείο της επιστήμης ούτε της κοινωνιολογίας, ούτε και της ιατρικής. Αντίθετα, υπό όρους παγκοσμιοποίησης, η επιστημονική ηθική και η αυτεξουσιότητα των λειτουργών της υγείας γίνονται κεφαλαιώδη ζητήματα για την πολιτική της δημόσιας υγείας αλλά και για την «υγεία» της ίδιας της κοινωνίας...
____________
* Le mensuel, no 1, Φεβρουάριος 2010, σ. 58-59

Σχόλια

Ο χρήστης Πολυχρόνης Ιωάννου είπε…
Επιδίωξη και ανάγκη ίσως, της εξουσίας, ιδιαίτερα της αυταρχικής εξουσίας, της περιστολής εκεί που δεν παίρνει του οικονομικού και κοινωνικού κόστους της εργασίας, είναι να εξαντλεί κάθε δυνατότητα καταστολής, ακόμα να ανακαλύπτει και να εφευρίσκει νέες μορφές καταστολής και εξαπάτησης των λαϊκών μαζών.
Ο Γάλλος φιλόσοφος έχει απόλυτο δίκιο. Θα ήταν μια αποτυχημένη, αναποτελεσματική εξουσία αν δεν εκμεταλλευόταν τις δυνατότητες που προκαλεί ο τρόμος της απώλειας της υγείας και του θανάτου, σε όφελός της τόσο οικονομικό, όσο και πολιτικό – κοινωνικό, φυσικά υπέρ των επιδείξεων της.
Συμφωνώ απολύτως και με την διαπίστωσή σου για τις ανεπάρκειες και την αναποτελεσματικότητα δογματικών προσεγγίσεων του ζητήματος. Ιδιαίτερα όμως θέλω να σημειώσω την υπεραπλούστευση με την οποία πολλοί συνάδελφοι, προσκείμενοι στον λεγόμενο προοδευτικό, αριστερό ίσως και αντιεξουσιαστικό χώρο, κατήγγειλαν τους εμβολιασμούς εν γένει και ουσιαστικά την προληπτική ιατρική, η οποία ιδιαίτερα στην περίπτωση των ιών στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στον έγκαιρο εμβολιασμό.
Είναι γεγονός ότι η ανθρωπότητα επιβίωσε και αναπτύχθηκε για πολλές δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν την ανακάλυψη των ιών και των εμβολίων. Είναι επίσης βέβαιον ότι και χωρίς εμβολιασμούς και με υποτυπώδες σύστημα υγείας θα επιβίωνε επίσης η ανθρωπότητα ακόμα και αν η επιδημία ήταν σοβαρότερη από αυτή που αποδείχτηκε ότι ήταν η Η1Ν1 του 2009. Θα πέθαιναν όσοι πέθαιναν, αλλά πάντα θα επιβίωνα αυτοί που θα είχαν καλύτερες αντοχές στον συγκεκριμένο ιό.
Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι και από την πολιομυελίτιδα επιβίωσε η ανθρωπότητα έστω και με εκατόμβες θυμάτων, θανάτων και αναπηρίας, πριν το γνωστό εμβόλιο που έχει πρακτικά εξαφανίσει την ασθένεια.
Το εμβόλιο της πολιομυελίτιδας, όπως και της γρίπης και κάθε άλλο εμβόλιο, το παράγει η Φαρμακοβιομηχανία με μοναδικό σκοπό το κέρδος, όπως και κάθε άλλο φάρμακο ή τεχνολογική εξέλιξη στον τομέα των θεραπειών.
Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου ότι «…η επιστημονική ηθική και η αυτεξουσιότητα των λειτουργών της υγείας γίνονται κεφαλαιώδη ζητήματα για την πολιτική της δημόσιας υγείας αλλά και για την «υγεία» της ίδιας της κοινωνίας...». Αλλά νομίζω ότι αυτό απαιτεί σοβαρότητα και προσοχή και όχι επιπολαιότητα και υπεραπλούστευση.
Το να υιοθετείς συνωμοσιολογικές καταστάσεις για να αποδείξεις και να αποκαλύψεις τον πραγματικά ολέθριο ρόλο που παίζει η επιδίωξη του κέρδους από τον τομέα της υγείας, είναι σίγουρο ότι θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα. Πρώτα από όλα γιατί κάθε ένας από τους υγειονομικούς εκπαιδεύτηκε, ακολουθεί, χρησιμοποιεί και εφαρμόζει τα προϊόντα και τα δόγματα της φαρμακοβιομηχανίας, δηλαδή της κερδοσκοπικής ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Όταν λοιπόν χρησιμοποιείς αντιβιοτικά, ή παρεμβατικές προσθετικές θεραπευτικές τεχνικές, προϊόντα 100% της επάρατης φαρμακοβιομηχανίας, χωρίς να καταγγέλλεις τον εαυτό σου για φαύλο, πρέπει να έχεις σοβαρότατες ενδείξεις για την ακαταλληλότητα μιας συγκεκριμένης προσέγγισης. Η παραδοχή ότι την φαρμακοβιομηχανία την εξουσιάζουν οι «νεφελίμ» και όχι ψυχροί καπιταλιστές που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους, δεν επαρκεί για να γίνεις πιστευτός.