Φίλη της ΦΑΙΑΚΙΑΣ, που υπογράφει ως Τατούμ Ο' Νήλ είναι η συγγραφέας του κειμένου, που ακολυθεί και αναφέρεται στο ΛΑΖΑΡΕΤΟ... Το ειδυλιακό νησάκι στον κόλπο της Κέρκυρας, το πάλαι ποτέ λοιμοκαθαρτήριο (εξ ού και η ονομασία) και βέβαια ο τόπος εκτέλεσης των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού... Τότε, που γύρισε καπάκι η ζωή... Τότε, που εμείς γενιόμαστε, κάποιοι κατέθεταν τον ανθό της νειότης τους στο βωμό της προκοπής αυτού του τόπου...
Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΟΙΧΟΣ
(ΛΑΖΑΡΕΤΟ)
Το πλοίο σταμάτησε και ξαφνικά μέσα από την πυκνή, γαλακτώδη ομίχλη φάνηκαν τα
ερείπια ενός μόλου.
Κατεβήκαμε, τα γελάκια κι οι μικρές κουβέντες κόπηκαν, τα πρόσωπα λίγο σα να
τραβήχτηκαν.
Το πνεύμα του Τόπου κατέλαβε, απόλυτο και σαφές, ακόμη κι αυτούς που δεν είχαν
ξαναπατήσει το πόδι τους εκεί.
Ο δρόμος με τους άσπρους μαρμάρινους σταυρούς γεμάτος μούσκλια.
Το κτίριο, μια ροζ ανορθογραφία.
Κι ο Τοίχος, εκείνος ο Τοίχος, ετοιμόρροπος αλλά στιβαρός, με βρύα που δεν
έκρυβαν όμως τις μικρές πληγές που σύντομα γέμισαν κόκκινα γαρύφαλλα, σημάδια
της μνήμης πάνω στα σημάδια του μαρτυρίου.
Το πνεύμα του Τόπου.
Ποιος διάλεξε τούτο το νησάκι – μπονσάι πρώτα για λοιμοκαθαρτήριο κι ύστερα για
τόπο εκτελέσεων;
Είναι οι άνθρωποι που αποφασίζουν ή έχουν οι τόποι τη δική τους επιβολή;
Τι έχει αυτό το μέρος που όταν δεκατριάχρονο κορίτσι ξεμακραίνοντας από τα
υπόλοιπα παιδιά που έμειναν στην παραλία και γυρνώντας το νησί βιαστικά, μέσα
από σωρούς τότε γκρίζων ερειπίων χωρίς κανένα διακριτικό σημάδι για τα παιδικά
μου μάτια, με έδιωξε, εμένα την τότε ατρόμητη με τις βαριές του σκιές;
Εμένα που μετά, διαβάζοντας, με έκανε να αναλογιστώ πόσες ψυχές υπέφεραν εκεί
πάνω, πρώτα από την αρρώστια και μετά από το βόλι, πάντα υπό περιορισμό και σε
αναμονή…
Που με έκανε να αναλογιστώ τον ήχο των εκτελέσεων που ακούγονταν στις Αλυκές,
τα σώματα (πόσα άραγε) εκείνων που αφέθηκαν χωρίς όνομα, χωρίς μνημείο.
Ο Τόπος μου τα είχε προλάβει όλα, πριν από τα διαβάσματα, πριν από τις ερωτήσεις
σε επιζώντες, πριν απ’ όλα αυτά. Ο Τόπος και ο Τοίχος.
(Σύντομο τούτο το σημείωμα. Δεν μπορώ να τα βάλω με άλλες πένες ανώτερες, με
την αλήθεια των μαρτυριών, με το βλέμμα των επιζώντων και των συγγενών που
ακόμη και σήμερα δακρύζει. Όμως ο Τόπος σήμερα μου έδειξε και κάτι ακόμη.
Είναι κρίμα κι άστοχο που τα κονδύλια ξοδεύτηκαν για ένα ροζ κτίριο που δεν θα
μπορέσει να στεγάσει ποτέ το Μουσείο της Μνήμης. Κι αυτό γιατί με τη δυσκολία
της θαλάσσιας πρόσβασης θα είναι ένα μουσείο κλειστό, κι εσωστρεφές,
περιορισμένο στο να δέχεται επισκέπτες δύο φορές το χρόνο. Κι ο Τοίχος, αχ ο
Τοίχος καταρρέει.
Τα όποια –δυσεύρετα σήμερα κονδύλια – θα έπρεπε να πάνε στις εργασίες
συντήρησης του Τοίχου, τα κτίρια στο νησάκι είναι αδιάφορα. Μουσείο Μνήμης με τα γραφτά και τα προσωπικά αντικείμενα των εκτελεσθέντων σε
ένα χώρο ανοιχτό στην πόλη κι ανοιχτό στη θάλασσα, ας πούμε κάπου στη
Σπηλιά.
Και τρίτη κορυφή του τρίπτυχου της μνήμης οι Φυλακές της Κέρκυρας, μουσείο
πλέον κι αυτές. Και επίσκεψη στο νησί τέσσερες – πέντε φορές το χρόνο,
οργανωμένα, με δωρεάν πρόσβαση, όπως γίνεται στα μνημόσυνα. Και η πόλη έτσι θα
μπορέσει να κρατήσει τη Μνήμη ακέραια, κομμάτι της και να τιμήσει όλους αυτούς
που τη δημιούργησαν.
Γιατί οι Τόποι και οι Τοίχοι πρέπει να παραμένουν για τη Μνήμη.
Σχόλια