Το αφηρημένο και το συγκεκριμένο...

Το γεγονός, ότι ο καπιταλισμός καταστρέφει το περιβάλλον και απειλεί την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας εξαιτίας της υπεράνω όλων επιδίωξης της κερδοφορίας είναι γνωστό ...σε αρκετούς και συνεγείρει ορισμένους, αν λάβουμε υπόψη μας τις διαστάσεις του προβλήματος (παγκόσμιο) και το μέγεθος των σχετιζόμενων με το πρόβλημα (ολόκληρος ο πληθυσμός του πλανήτη). Φαίνεται, λοιπόν, πως ο γενικός αποφατικός λόγος είναι ελάχιστα ελκυστικός ή/και πειστικός σε βαθμό ενόχλησης ή/και απογοήτερυσης... 
Το πρόβλημα όμως παραμένει και γιγαντώνεται σε βαθμό, που είναι συζητήσιμο αν θα προλάβουμε να αλλάξουμε την κοινωνία ή θα μας εξαφανίσει ο ίδιος ο καπιταλισμός... Δυστυχώς διαθέτει τα μέσα -τεχνικά και πολεμικά και η ασφαλιστική δικλείδα, πως θα περιφρουρήσουν οι καπιταλιστές την ίδια την ύπαρξή τους δεν πρέπει να μας εφησυχάζει... Για πολλούς τεχνοκράτες του συστήματος υπάρχει στο πίσω μέρος της κεφαλής τους το "βιβλικό": αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων...
Μακρύς ίσως πρόλογος για να παρουσιάσουμε την δουλειά, τα συμπεράσματα αλλά και την καταγγελία μίας αξιότατης συναδέλφου της ιατρού δρ. Ελένης Κούστα, που από καιρό καταγγέλει ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΑ, ότι η ρύπανση των θαλασσών με πλαστικά έχει μία τραγική συνέπεια στον άνθρωπο και άλλα έμβια όντα, επειδή οι πλαστικοί ρύποι συμπεριφέρονται πρακτικά σαν Ορμόνες παρεμβαίνοντας ποικιλότροπα, μακροχρόνια και οπωσδήποτε καταστροφικά στην βιολογία των προσβαλλόμενων όντων... 
Παραθέτουμε πρόσφατη επιστολή της κ. Ελένης Κούστα προς αρμόδιους επιστημονικούς και πολιτειακούς φορείς της Κέρκυρας. Πιστεύουμε ότι οι διαστάσεις του προβλήματος είναι πολύ ευρύτερες από τις στενά Κερκυραϊκες... Και φρονούμε, παράλληλα, ότι το συγκεκριμένο μπορεί να είναι αφορμή προβληματισμών και αγώνων... Αρκεί να μην συνεχίσουμε να ...ηδονιζόμαστε από το γενικόλογο και αφηρημένο.

...
Αξιότιμες Κες και Κοι
Σας γράφω με στόχο να σας εκφράσω τον προβληματισμό μου για δύο ξεχωριστά θέματα.
1.  Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι υπάρχουν χημικές ουσίες, προερχόμενες από το περιβάλλον, οι οποίες μιμούνται την δράση των ορμονών και οι οποίες παρεμβαίνουν στην ομαλή λειτουργία του ορμονικού συστήματος τόσο του ανθρώπου, όσο και των ζώων. Οι ουσίες αυτές ονομάστηκαν ενδοκρινικοί διαταράκτες (endocrine disruptors).  Οι χημικές ουσίες που μπορεί να δράσουν σαν ενδοκρινικοί διαταράκτες  είναι προϊόντα της χημικής βιομηχανίας, πλαστικά (δισφαινόλη-Α), πλαστικοποιητές (φθαλικές ενώσεις), φυτοοιστρογόνα, ορισμένα βαρέα μέταλλα και γεωργικά φάρμακα (παρασιτοκτόνα και μυκητοκτόνα). Η έκθεση σε γεωργικά φάρμακα ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον πληθυσμού του νησιού. Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες συνήθως είναι μίγματα χημικών ουσιών με πολλαπλές επιδράσεις. Μπορεί να είναι πολύ διαδεδομένη η χρήση τους, μπορεί να μην μεταβολίζονται ή οι μεταβολίτες τους να είναι επίσης τοξικές ουσίες. Συνήθως έχουν μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής, δηλαδή μένουν στον οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε ορισμένες περιπτώσεις για πολλά χρόνια.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλές επιστημονικές μελέτες, που αναφέρουν ότι οι ενδοκρινικοί διαταράκτες επιδρούν στο γυναικείο και ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα, προκαλώντας διάφορα νοσήματα και έχουν επίσης συσχετιστεί με ορμονοεξαρτώμενους καρκίνους. Περισσότερο ευάλωτα στις τοξικές αυτές ουσίες είναι τα παιδιά, αλλά και οι έγκυες γυναίκες. Οι διαταραχές στο ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα είναι συχνότερες σε παιδιά που κατοικούν κοντά σε χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, καθώς και σε παιδιά των οποίων οι γονείς εκτίθενται σε φυτοφάρμακα, παρασιτοκτόνα και άλλες τοξικές χημικές ουσίες. Η δισφαινόλη-Α εχει ανιχνευθεί στο αμνιακό υγρό κατά την κύηση, στο μητρικό γάλα, αλλά και στο ωοθυλακικό υγρό. Οι ενδοκρινικοί διαταράκτες είναι πιθανόν να επηρεάζουν την έκφραση των γονιδίων και οι επιδράσεις αυτές μπορεί να κληρονομούνται, όπως προκύπτει από παρατηρήσεις στα πειραματόζωα.
Παρόλο που η μελέτη της επίδρασης της περιβαλλοντικής ρύπανσης στο ορμονικό σύστημα του ανθρώπου είναι δύσκολη, λόγω του ότι μπορεί να μεσολαβήσει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από την έκθεση έως την εμφάνιση των συμπτωμάτων, οι έως τώρα επιστημονικές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το ορμονικό σύστημα του ανθρώπου επηρεάζεται σημαντικά από την περιβαλλοντική ρύπανση. Είναι λοιπόν σημαντικό, αφενός να ενημερωθεί το ευρύ κοινό για τους κινδύνους από την περιβαλλοντική ρύπανση, και αφετέρου να ληφθούν μέτρα προστασίας από την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς.

2.     Σας καταθέτω τον προβληματισμό μου, ότι από την προσωπική μου εμπειρία στο νησί της Κέρκυρας είναι πιθανόν να έχει αυξηθεί η συχνότης και ο επιπολασμός ορισμένων καρκίνων, κάτι τέτοιο όμως μπορεί να τεκμηριωθεί μόνον με επιδημιολογικές μελέτες. Η εμφάνιση του καρκίνου είναι μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια, όμως σε ορισμένες περιπτώσεις συσχετίζεται με την περιβαλλοντική ρύπανση. Θυμίζω ότι κατά την διάρκεια του πολέμου της πρώην Γιουγκοσλαβίας οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ βομβάρδισαν την περιοχή με απεμπλουτισμένο ουράνιο, το οποίο έχει χρόνο ημίσειας ζωής δισεκατομμύρια χρόνια και μπορεί να μεταφερθεί μέσω του αέρα, του νερού και της τροφικής αλυσίδας σε γειτονικές περιοχές και οι συνέπειες στην υγεία να εμφανιστούν χρόνια μετά.

Παραθέτω τα εξής ιατρικά άρθρα που αφορούν τις συνέπειες της έκθεσης σε ενδοκρινικούς διαταράκτες: ένα εκτενές άρθρο που αναφέρει ότι η έκθεση στις στην περιβαλλοντική ρύπανση επιδρά δυσμενώς σε πολλούς τομείς του ενδοκρινικού συστήματος (στην αγγλική γλώσσα), δύο άρθρα στην ελληνική γλώσσα που αφορούν την επίπτωση της έκθεσης σε τοξικές ουσίες στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα και στην θυρεοειδική λειτουργία αντιστοίχως (το ένα μάλιστα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της Ιατροχειρουργικής) και την περίληψη μιας πρόσφατης εργασίας που ανακοινώσαμε σε ένα διεθνές συνέδριο (Παν/ο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Καποδιστριακού Παν/ου Αθηνών), όπου σε ένα πολύ μικρό δείγμα του ελληνικού πληθυσμού διαπιστώθηκε 100% έκθεση σε δισφαινόλη-Α, γεγονός που είναι πολύ ανησυχητικό.
Επίσης σας καταθέτω μια καταγγελία του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα δικαιώματα του ανθρώπου, του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και της Εταιρείας Ελλήνων Δικαστών για την δημοκρατία και τις ελευθερίες σχετικά με το θέμα της βλαπτικής συνέπειας της έκθεσης σε απεμπλουτισμένο ουράνιο και ένα κείμενο από την Πανελλήνια Ιατρική εταιρεία για την προστασία του περιβάλλοντος κατά της πυρηνικής και βιομηχανικής απειλής (στην αγγλική γλώσσα). 
Επειδή γνωρίζω την ευαισθησία σας σε θέματα δημόσιας υγείας, θεώρησα υποχρέωσή μου να σας γνωστοποιήσω τα ανωτέρω. Θα πρότεινα να γίνουν:
1. προσπάθειες ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τις βλαπτικές συνέπειες της περιβαλλοντικής ρύπανσης και της εκτεταμένης χρήσης φυτοφαρμάκων και πλαστικών στην υγεία και
2. προσπάθειες αφενός να οργανωθούν επιδημιολογικές μελέτες, οι οποίες να διευκρινίζουν την έκταση της έκθεσης του πληθυσμού σε τοξικές ουσίες, αφετέρου να καταγραφεί η επίπτωση στο νησί ορμονοεξαρτώμενων και μη καρκίνων. Είμαι στην διάθεσή σας για περαιτέρω διευκρινήσεις ή δράσεις.

Με εκτίμηση

Λένα Κούστα , Ενδοκρινολόγος  

Συνημμένα:

  1. Diamanti-Kandarakis E, Bourguignon JP, Giudice LC, Hauser R, Prins GS, Soto AM, Zoeller RT, Gore AC. Endocrine-disrupting chemicals: an Endocrine Society scientific statement. Endocr Rev. 2009 Jun;30(4):293-342.
  2. Mαντζούκη Χ, Μαστοράκος Γ, Γουλής ΔΓ, Κούστα E. Οι επιπτώσεις των ενδοκρινικών διαταρακτών στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Ιατρικά Χρονικά Β. Ελλάδος 2013; 9(1): 9-14
  3. Κούστα E, Mαστοράκος Γ. Ενδοκρινικοί διαταράκτες και θυρεοειδική λειτουργία. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 2012; 29(1):7–14
  4. Mantzouki C, Iliadou P, Margeli A, Papassotiriou I, Mastorakos G, Kousta E, Goulis D. Effect of bisphenol A on male reproductive function. 8th European Congress of Andrology. Barcelona, October 15-17, 2014, P 84, Andrology, 2014, 2 (Suppl. 2), 45–117.
  5. Opinion of medical team. The effects of uranium bombs on health. Effects of radioactive radiation on health- Greek Medical Association of the protection of the environment and against nuclear and biochemical threat.
  6. Καταγγελία του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα δικαιώματα του ανθρώπου,  του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και της Εταιρείας Ελλήνων Δικαστών για την δημοκρατία και τις ελευθερίες σχετικά με το θέμα της βλαπτικής συνέπειας της έκθεσης σε απεμπλουτισμένο ουράνιο, 14.6.2001. 

Σχόλια