Κάνε την αυτοκριτική σου…

…Σύντροφε, κάνε την αυτοκριτική σου… Είναι ένα από τα πολύ γραφικά κλισσέ της παλιάς μας θητείας στον χώρο, που μας γεμίζει με χαμόγελο, όταν θυμόμαστε την πρακτική εφαρμογή της ρήσης…  Στην δική μας μνήμη, βέβαια… Γιατί υπήρχαν και άλλες εκδοχές εφαρμογής της «αυτοκριτικής», που δεν είναι και για να γελάς… Ούτε καν να χαμογελάς… Θα μιλήσουμε παρακάτω…

Μας το θύμισε υπόδειξη αγαπητού και φίλτατου, που φαίνεται, πως δεν θεώρησε τελευταίο κείμενο τρίτου φίλου ως …επαρκές δεδομένο «μεταμέλειας» και ζητά πρόσθετη αυτοκριτική…

Η αυτοκριτική, λοιπόν στο προσκήνιο… Ενέργεια με -θεωρητικά- πολύ ευγενικά κίνητρα και χαρακτηριστικά… Εκφραση υψηλής κοινωνικότητας, αφού ο αυτοκρινόμενος καταθέτει ψυχή και νου στους συντρόφους του, για να δουν μαζί  τις προσωπικές αδυναμίες και λάθη για να τα διορθώσουν σε πνεύμα αμοιβαίας κατανόησης, συμπάθειας και στήριξης με σκοπό το «συλλογικό καλό». Αυτή καθεαυτή, δηλαδή, η αυτοκριτική συνιστά διαδικασία προαγωγής σε νέο ήθος ατομικής απελευθέρωσης μέσα στην συλλογική ανέλιξη… Υπό τις κατάλληλες βέβαια γενικές συνθήκες… Γιατί δεν πέρασαν λίγα χρόνια από τον γραφειοκρατικό εκφυλισμό της ΕΣΣΔ, που η αυτοκριτική έχασε οριστικά το αρχικό της καινοτόμο και ζωογόνο περιεχόμενο και μετατράπηκε –με την μία ή την άλλη χρήση- σε εργαλείο εκφοβισμού, υποταγής, προσωπικού διασυρμού… Η «υπόδειξη» για αυτοκριτική σήμαινε σε χιλιάδες περιπτώσεις πρόσκληση σε ομολογία για τα «ανομολόγητα εγκλήματα» σε βάρος της σοσιαλιστικής πατρίδας. Για αυτό και οι δικάζοντες, μετά την αυτοκριτική δεν επεδείκνυαν κατά κανόνα πνεύμα επιείκιας και συμπάθειας προς τον αυτοκρινόμενο αλλά επέπιπταν σαν Καϊάφες και Αννες κραυγάζοντας στην ουσία: τι χρεία έχομεν μαρτύρων… Η συνέχεια και το τέλος γνωστά…  Γι’ αυτό, η πρόσκληση σε αυτοκριτική, αν δεν γίνεται με προφανή χιουμοριστική διάθεση, προκαλεί ανατριχιαστικούς ιστορικούς και μνημιακούς συσχετισμούς… Αυτή η χρήση της αυτοκριτικής δεν μπορεί να προκαλέσει μειδιάματα αλλά μόνον βαθειά οργή και θλίψη για την συντριβή του σοσιαλιστικού ανθρωπισμού και την μετατροπή της απελευθερώτριας ορμής σε δυναστευτική αγκύλωση…  

Η «αυτοκριτική», όμως, παρέμεινε συστατικό κομμάτι της οργανωτικής λειτουργίας, έχοντας μεταφερθεί ως αξία σε τελείως μεταφυσικό επίπεδο… Κάτι ανάλογο προς την εξομολόγηση του πιστού… Ο τελευταίος ελπίζει στην εξιλαστήρια παρέμβαση του θείου… Εμείς στην συγχωρητική διάθεση των καθοδηγητικών οργάνων…  Όχι πάντα βέβαια… Λίγο πολύ, καθοδηγητές και καθοδηγούμενοι είχαν εξοικειωθεί στην καθαρά τυπολατρική αναφορά της αυτοκριτικής… Δεν ήταν σπάνιες οι περιπτώσεις, που η δήλωση: κάνω την αυτοκριτική μου, δεν συνοδεύονταν από κανένα προσδιορισμό αιτιολόγησης… Κάνω την αυτοκριτική μου, όπως: πίνω το γάλα μου, κάνω τις ασκήσεις μου… Σε άλλες περιπτώσεις η οσμή τυπολαγνείας θύμιζε την εξομολόγηση της ιερόδουλης, που παρακαλούσε τον παπά να επισπεύσει την «τέλεση του μυστηρίου», γιατί την …περιμένει πελάτης… 

Eίναι μάλλον περιττό να υπενθυμίσουμε, πως σπάνια οι καθοδηγητές προέβαιναν σε «αυτοκριτική»… Γιατί καταρχήν όλα ήταν καλά εκτός από … «μία σειρά ζητήματα και αδυναμίες» μετά προσοχής μη προσδιοριζόμενες… Κι όταν το πράγμα έφτανε στο μη περαιτέρω, τότε αναζητούνταν πρόσωπα εξιλαστήρια θύματα, αποδιοπομπαίοι τράγοι στην πλάτη των οποίων έπεφταν όλες οι ευθύνες για τις «αστοχίες» (sic έκφραση) της προηγούμενης 10ετίας… Και ή προχωρούσαμε σε εκκαθαρίσεις –λιγότερο ή περισσότερο θορυβώδεις- ή σε διασπάσεις του χώρου σε σχήματα και σχηματίδια ο αριθμός των οποίων με το πέρασμα του χρόνου έδειχνε να ξεπερνά τις χριστιανικές αιρέσεις…

Ισως η τραγικότερη χρήση της αυτοκριτικής και ισχυρότατη ταυτόχρονα απόδειξη γραφειοκρατικού εκφυλισμού ήταν η πρόσκληση σε αυτοκριτική …για «ιδεολογικά» λάθη μέσα στα οποία συμπεριλαμβάνονταν ακόμη και διαφορετική διατύπωση από το προαποφασισμένο καθοδηγητικό πλαίσιο…  

Αν είναι δυνατόν να ενοχοποιείται η σκέψη, ο στοχασμός, η διαφορετικότητα σε οργανισμούς, που ευαγγελίζονται την πανανθρώπινη απελευθέρωση από τα ταξικά δεσμά και την ανάδειξη του ανθρώπου στο βάθρο της γήινης θεϊκότητας. … Γιατί δεν συνιστά κριτική απάντηση το «στόλισμα» του «κατηγορούμενου» με βαρύτατες ύβρεις. Τέτοιο χαρακτήρα πήραν τα: ρεφορμιστής, οππορτουνιστής, δεξιοπλατφορμιστής, σβοχτιστής και πολλά άλλα καταλήγοντα σε –ιστής. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ευφυία για να κατανοήσει κανείς, ότι τέτοιου τύπου καταστροφολογικός εξευτελισμός έχει παιδαγωγική αξία ίση προς τους Καρλομάγνειους ραβδισμούς… Επιδίωξη, λοιπόν δεν είναι ο διάλογος, η συνεξέταση, ο από κοινού προβληματισμός για την προσέγγιση της «αλήθειας» με την διαλεκτική της ισχύ στον χωροχρόνο και όχι στην …αιώνια, ακατάλυτη και συντρίβουσα στην δογματική μεταφυσική…  Σκοπός είναι η σύνθλιψη του αυτοκρινόμενου… Για να νοιώσει το δικό του τίποτα μπροστά στην δυσθεώρητη μεγαλοσύνη οργάνων και μηχανικών…

Για κάποιους οργανισμούς η κατάσταση αυτή είναι απολύτως ερμηνεύσιμη… Αν κάποιος, βέβαια, την διαγιγνώσκει και ενδιαφέρεται να την ερμηνεύσει ιστορικά, κοινωνικά και ψυχολογικά…

Η τραγωδία είναι η γονιδιακού τύπου μετάδοση αυτής της νοοτροπίας σε νέους ανθρώπους και χώρους… Που ισχυρίζονται, μάλιστα, πως έχουν γνώση και συμμόρφωση… Μετάδοση του τύπου κυτταρικής δηλητηρίασης… Με όλη μας τη φτώχεια είμαστε γεμάτοι από μικρούς και μεγάλους «Λένιν», που ετοιμάζονται να συντρίψουν …ιδεολογικά τους  σφάλλοντες αιρετικούς… Και είναι τραγωδία γιατί αυτό το πνεύμα είναι και το ισχυρότερο τεκμήριο τελμάτωσης και στασιμότητας… Πέρα και παρά μεγαλόστομες επαναστατικόμορφες διατυπώσεις, που συναγωνίζονται σε πλειοδοσία ριζοσπαστισμού…

Μία παρένθεση, λοιπόν με πικροχιουμοριστική διάθεση το σημερινό σημείωμα… Για να ξεχνάμε τα επουσιώδη και θυμόμαστε τα ουσιώδη. 
Τον φίλο, που έσφαλε και συνεχίζει να σφάλλει με την ελλειπή του αυτοκριτική θα του επιβάλλουμε 100 ραβδισμούς καθημερινά επί 10μερο.

Τέλος… κάνουμε την αυτοκριτική μας.