Καταστροφή πολιτισμών: παλιά ιστορία με νέους όρους…

Σε αφιέρωμά του το περιοδικό Courier International μας θυμίζει σπουδαίους πολιτισμούς που ενώ έμοιαζαν αιώνιοι και ανίκητοι εξαφανίστηκαν μαζί με τους λαούς, που τους ανέδειξαν. Χετταίοι & Σουμέριοι παλιότερα, Μάγιας αργότερα είναι ίσως οι σημαντικότεροι αλλά όχι οι μόνοι πολιτισμοί (και λαοί), που η ύπαρξή τους καταργήθηκε. Οι επιστήμονες ιστορικοί μας δίδαξαν, βέβαια, ότι οι εξαφανίσεις των πολιτισμών είναι –πέρα από όποια συναισθηματική φόρτιση των μελετητών- φαινόμενα άρρηκτα δεμένα με την κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Μερικοί χαμένοι πολιτισμοί με τα διατηρημένα υπολείμματά τους τροφοδοτούν τους θρύλους για εξωγήϊνες παρεμβάσεις και άλλα μεταφυσικά. Τα γεόγλυφα π.χ. των Νάζκα στο Περού, αποτελούν ιχνογραφήματα τεραστίων διαστάσεων πάνω στις πλαγιές βουνών 400 χλμ νότια της Λίμα. Σήμερα οι αρχαιολόγοι πιστεύουν, ότι πρόκειται για δίκτυο δρόμων, που χρησιμοποιούνταν σε θρησκευτικές τελετές. Μυστήριο εξάλλου παραμένει, από τεχνική άποψη, η κατασκευή της πρωτεύουσας των Ινδιάνων Τιαχουανάκο σε υψόμετρο 3800 μέτρων στην Βολιβία. Ξαναβγαίνει σιγά-σιγά στο φώς η αυτοκρατορία των Χαζάρων (εξιουδαϊσμένων νομάδων Τούρκικης καταγωγής), που έζησαν στο δέλτα του Βόλγα μεταξύ 700 και 1300 μ.Χ. Χαζάρα ήταν και η σύζυγος του Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Δ’, που στηρίχτηκε στη δύναμη των Χαζάρων και πέρασε στην ιστορία ως Κωνσταντίνος ο Χαζάρος.
Σήμερα, στην εποχή της ασύλληπτης επιστημονικής και τεχνολογικής εξέλιξης, διευρύνεται η δυνατότητα ανακάλυψης και μελέτης χαμένων λαών και πολιτισμών. Την ίδια ώρα οι λαοί και η κουλτούρα τους απειλούνται με τον πιο ωμό, βίαιο και επιθετικό τρόπο… Πάνω από 10 φυλές ινδιάνων του Αμαζόνιου τείνουν προς εξαφάνιση ή έχουν ήδη εξαφανισθεί μέσα στις τελευταίες τρείς δεκαετίες. Θύματα της επιταχυνόμενης υλοτομίας είναι οι πρώτοι νεκροί των μαζικών και ανεξέλεγκτων καταστροφών πολύτιμων περιοχών του πλανήτη, όπως η Αμαζονία. Πριν προλάβουν να σκεφτούν τι τους επιφυλάσσουν ομοειδή τους όντα… εξαφανίστηκαν. Θύματα μαζικής εκδάσωσης γίνονται και οι Πυγμαίοι της Δυτικής Αφρικής, μιας από της αρχαιότερες φυλές της Αφρικής, που απλώνονται στο κέντρο της ηπείρου από την Αιθιοπία στην Ανατολή μέχρι το Καμερούν Δυτικά. Εχουν μείνει περίπου τριακόσιες χιλιάδες και ελαττώνονται συνέχεια σαν τα δέντρα των περιοχών, που τους φιλοξενούσαν επι χιλιάδες χρόνια…
Πόσο σοφότερος είναι ο σύγχρονος άνθρωπος για να αντισταθεί στην αμείλικτη απειλή κατά της ύπαρξής του; Δυστυχώς, κάτω από την επικυρίαρχη και άπληστη προσδοκία του συνεχώςε αυξανόμενου κέρδους, η τεκμηριωμένη πλέον γνώση, ότι η επιβίωση απαιτεί προσαρμογή στους ρυθμούς της φύσης και εναρμονισμό με το κοσμικό μας περιβάλλον παραμένει κενό γράμμα. Η εγκατάλειψη και η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος μαζί με την ξέφρενη αστικοποίηση προβάλλουν απειλητικότερο τον κίνδυνο μαζικών καταστροφών. Μία επιδημία π.χ. γρίπης των πτηνών θα μπορούσε να εξολοθρεύσει εκατομμύρια κατοίκων της ίδιας πόλης… Οι φαινομενικά ικανοί ολίγοι διαφεντευτές της τύχης των πολλών επιδεικνύουν απίστευτη ηλιθιότητα με το να ελπίζουν ότι θα αποφύγουν κατ’ εξαίρεση τις συνέπειες των κινδύνων, που επωάζουν σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.
Δυστυχώς, μεγάλες λαϊκές μάζες ζουν μακριά από τους καρπούς της γνώσης, θύματα προκαταλήψεων υπεραπλουστεύσεων και δογματισμών. Η ανοχή σαν ώριμος καρπός σοφίας διαγκωνίζεται σκληρά με πολιτικούς, ιδεολογικούς και το χειρότερο θρησκευτικούς φανατισμούς. Στην θεωρητικά πολυεθνική Βοσνία-Ερζεγοβίνη π.χ. υλοποιείται καταχθόνια ένα πρόγραμμα επιφανειακά ήπιου αλλά σκληρότατου στην ουσία εξισλαμισμού. Στην ίδια την Ευρώπη, παραδοσιακοί κοινωνικοί χώροι, όπως π.χ. το καφενείο στην Ελλάδα και το bistrot στην Γαλλία εξαφανίζονται και μαζί τους η κοινωνική συνάθροιση, επικοινωνία και διάλογος…
Η ανθρωπότητα-κυνηγός του υπερκέρδους αδυνατεί να αντιληφθεί, ότι η «αιωνιότητα» δεν είναι δεδομένη αλλά διαρκώς απειλούμενη…

Σχόλια