Θα αποκτήσει η Αθήνα ''Banlieue'???

Χρησιμοποιούμε τον Γαλλικό όρο και όχι τον αντίστοιχο Ελληνικό, που μεταφραστικά είναι απλούστατος – σημαίνει προάστειο- γιατί στην Ελληνική απόδοση δεν διαθέτει την κοινωνική φόρτιση, που έχει αποκτήσει στην διαδρομή των τελευταίων ετών στην Γαλλία, στις πιο μεγάλες της πόλεις και ειδικότερα στο Παρίσι…

Το Banlieue λοιπόν είναι μία χαρακτηριστική και σημαντική ενότητα της σύγχρονης ταξικής ιστορίας της Γαλλίας… Εδώ συγκεντρώθηκαν οι μεγάλοι πληθυσμοί μεταναστών κυρίως από τις γαλλικές κτήσεις της Αφρικής, που αποτέλεσαν τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια το πολύτιμο εργατικό δυναμικό για την ανάπτυξη της γαλλικής βιομηχανίας… Η εγκατάσταση στην περιφέρεια ήταν …‘αμοιβαία’ επιθυμητή… Η αστική τάξη διατηρούσε την …κοινωνική ’καθαρότητα’ του χώρου της ενώ οι πληθυσμοί των αποικιών μπορούσαν να διαμορφώνουν περιοχές με πολιτιστική, θρησκευτική και κοινωνική αυτονομία…

Είναι η εποχή, που το Γαλλικό αστικό κράτος διακρίνεται για παροχές κοινωνικών δικαιωμάτων προς τους μετανάστες, που ‘εντυπωσίαζαν’. Ετσι π.χ. δημιουργήθηκαν πολλά τζαμιά, στέκια πολιτιστικά, δικαιώματα σε θρησκευτικές ιδαιτερότητες (ραμαζάνι κ.λ.π.). Η κυρίαρχη αστική τάξη και οι πολιτικοί της εκπρόσωποι καμάρωναν για το πνεύμα ανεκτικότητας και στήριξης προς το ‘διαφορετικό’

Κάποια στιγμή όμως άλλαξαν οι όροι του ‘παιγνιδιού’… Οι αλλεπάλληλες κρίσης του καπιταλισμού και η μαζική και ανεξέλεγκτη, πολύ πιο πάνω από τις ανάγκες του συστήματος, προσέλευση ανθρώπινου δυναμικού εμφάνισε και μαζικοποίησε τις αντιθέσεις και τις διαμάχες με κορυφαία έκφραση τον Λεπενισμό, που είναι η πιο καλά δομημένη σύγχρονη ανάπτυξη φασισμού σε καπιταλιστική μητρόπολη… Το Banlieue και πάλι, όμως βόλευε… Η μέγιστη δυνατή αποφυγή των αναμείξεων ήταν ό,τι περισσότερο μπορούσε να ελπίζει ο ανήσυχος μικροαστός… Αστους εκεί να κουρεύονται!!!

Όμως, όπως αναπότρεπτα συμβαίνει στην εξέλιξη των ταξικών κοινωνιών, οι αντιθέσεις μεγάλωσαν… Το Banlieue έφτασε στα όρια της έκρηξης, την οποία επιτάχυνε ένας περιορισμένων πολιτικών δυνατοτήτων πολιτικός ονόματι Σαρκοζύ, του οποίου το ταλέντο ήταν πολύ μεγαλύτερο στην διαπλοκή και την συναλλαγή, όπως μας απέδειξε… Θέλησε να εκφράσει τον τσαμπουκά των παραενοχλημένων μικρομεσαίων και να επιβάλλει την τάξη… Η συνέχεια γνωστή… Τα μάζεψε κακήν- κακώς και έκτοτε το Banlieue ζει την ‘αυτονομία’ του…

Να μην παρεξηγηθούμε… Αυτός ο κοινοτικός ‘δυϊσμός’ δεν αφορά την ουσία της εξουσίας… Το Banlieue δεν είναι ‘προπύργιο της εργατικής τάξης’. Αν χρησιμοποιούσαμε κλασσικούς όρους θα λέγαμε, ότι εδώ κυριαρχεί το λούμπεν προλεταριάτο, που κατακρημνίζεται συνειδησιακά σε ό,τι συνεπάγεται η εμπορία και η χρήση των ναρκωτικών… Στις περιοχές αυτές η εγκληματικότητα ανεβαίνει στα ύψη… Είμαστε αρκετά μακριά από την συνειδητοποίηση των βαθύτερων αιτίων της μεγάλης υποβάθμισης, που ζουν εκατομμύρια Γάλλων… Αντίθετα, μάλιστα, όπως έδειξαν και οι πρόσφατες εκλογές, ο φασιστικός και γενικότερα ο ακροδεξιός λαϊκισμός φαίνεται για πολλούς ελκυστικός και …ελπιδοφόρος… Η μαζική αποχή ασφαλώς περικλείει και πνεύμα αποδοκιμασίας του συστήματος, που όμως δεν είναι ούτε κυρίαρχο ούτε διαμορφωμένο…  

Ας αποφύγουμε την πιο εκτεταμένη αναφορά στα Γαλλικά και ας έλθουμε στα ημέτερα… Υπάρχουν αναλογίες μέσα σε πολύ μεγάλες διαφορές πλαισίου: μέγεθος και δομή της οικονομίας, χαρακτήρας της αστικής τάξης, έκταση μεταναστευτικού κύματος και πολλά άλλα…

Η ίδια η ‘ασταθής’ ταξική διαστρωμάτωση στην Ελληνική κοινωνία δεν βοήθησε στο παρελθόν να δημιουργηθούν ταξικά σύνορα μέσα στην πόλη με τόση ευκρίνεια όσο ατις καπιταλιστικές μητροπόλεις και ειδικότερα στην Γαλλία για λόγους που ήδη εκτέθηκαν εν μέρει. Βεβαίως και εδώ υπάρχουν πια τα βόρεια προάστεια και για μερικά υπάρχουν σαφή όρια από τα διπλανά τους λες και πράγματι υπάρχουν σύνορα και συνοριοφύλακες. Π.χ. Φιλοθέη με Νέα Ιωνία… Όμως κατά πλειοψηφία δημιουργήθηκαν ‘μικτές’ γειτονιές, που λειτουργούν ακόμη σαν τέτοιες… Π.χ. Περιστέρι, Κορυδαλλός, Αλσούπολη, Αμπελόκηποι κ.λ.π. με μεγάλη οικιστική και πληθυσμιακή πυκνότητα…    

Η αναφορά προκύπτει από την διαμόρφωση περιοχών της Αθήνας, που ευγενικά ονομάζονται ‘Δυτικά προάστια’ και αναφέρονται σε γειτονιές γύρω από αυτό, που λέγαμε Λιόσια, Μενίδι κ.λ.π. Εδώ, λοιπόν, φαίνεται, πως η εγκληματικότητα να υπερβαίνει τα …εσκαμμένα… Η ανεργία θερίζει και η ‘εργασία’ στο περιθώριο ανθεί… Συμμορίες αναλαμβάνουν τις πρωτοβουλίες και οι σφαίρες …πέφτουν αδέσποτες αρκετά συχνά… Στις περιοχές αυτές η ουσιαστική κατάργηση κάθε κοινωνικής πολιτικής, που έχει θαφτεί κάτω από τα μνημονιακά ερείπια, τονώνει τις ατομικιστικές επιλογές διάσωσης και υποβαθμίζει την επιλογή συλλογικών αντιμετωπίσεων…

Η επίσημη πολιτεία δείχνει να ‘βολεύεται’ με την διαμορφούμενη πραγματικότητα… Μαζικά και συνεχώς απούσα, αρκείται σε μερικές, αραιές εξορμήσεις των κατασταλτικών της μηχανισμών, οι οποίοι το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να ‘λαφυραγωγήσουν’ για λογαριασμό του κράτους μερικές ποσότητες όπλων και ουσιών…

Πάμε λοιπόν για την δημιουργία Banlieue ή μήπως έχουμε ήδη τέτοια??? Επισημάναμε παραπάνω τις μεγάλες διαφορές που έχουν τα κοινωνικά δεδομένα ανάμεσα σε Γαλλία και Ελλάδα… Γι’ αυτό θα ήταν απλουστευτικά αυθαίρετο να επεκταθούμε σε συγκριτικές αξιολογήσεις…

Προβληματιζόμαστε, όμως από την περιθωριοποίηση και τον ‘ενδοσυνοριακό’ αποκλεισμό που συστηματικά οργανώνει ο σύγχρονος καπιταλισμός μέσα στις τερατουπόλεις, που έχει φτιάξει. Δεν φαίνεται οι συνθήκες αυτές να είναι παράγοντας ιδεολογικής και πολιτικής ανάτασης… Η εξαθλίωση της καθημερινότητας μπορεί ασφαλώς να είναι μία προϋπόθεση ριζοσπαστικοποίησης αλλά όχι υποχρεωτικά… Προηγούνται ευκολότερες προσαρμοστικές επιλογές και η εγκληματικότητα είναι από αυτές…

Ξέρουμε, λίγα και γι’ αυτό μόνο με γενικότητες μπορούμε να εκφράσουμε τις ανησυχίες μας… Δεν θάπρεπε, όμως, οι προς τούτο ταγμένες πολιτικές, κοινωνικές και επιστημονικές δυνάμεις να μελετήσουν αυτά τα καινούργια φαινόμενα κοινωνικής διαμόρφωσης;;; Η επανάληψη στερεότυπων απαντήσεων ως εκφράσεων καθολικής ερμηνείας δεν μοιάζει να προσφέρει λύσεις…