Big Troubles in Little MalteziKa (μέρος 4ον-τελευταίο)

Με το κείμενο αυτό κλείνει ο κύκλος τεσσάρων γραπτών (σας έχουμε παρουσιάσει τα τρία τελευταία) του φίλτατου Δημήτρη Λεβέντη, που αναφέρονται με τρόπο εκτενή, περιγραφικό και άκρως ενημερωτικό (για όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν, ακόμη και να θυμηθούν) για πολλά από τα κάκιστα έχοντα στην δομή της πόλης, την ιστορία της γένεσής τους και τις προοπτικές επίλυσής τους… Παραθέτουμε.

 

Big Troubles in Little MalteziKa (μέρος 4ον-τελευταίο)

Η ΚΟΡΦΙΑΤΙΚΗ ΦΡΕΝΑΠΑΤΗ

…Μέσα σε διάστημα 14 μηνών η ομάδα των κερκυραίων μελετητών υπό την ευθύνη του Σπύρου Κουρή κατέθεσε τον φάκελο του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Κέρκυρας

Η συγκεκριμένη περιοχή - Σολάρι- περιλαμβανόταν στις ζώνες οικιστικού ελέγχου (ΖΟΕ) που περιφρουρούσαν την ανεξέλεγκτη επέκταση της πόλης προς τα κοινοτικά προάστια και το αντίστροφο.

Χωροθετούσε περιοχή οχλουσών - βιοτεχνικών χρήσεων,  διοικητικό κέντρο, κέντρα αθλητισμού-πολιτισμού, έθετε όρια και σεβόταν τις διαμορφωμένες καταστάσεις χωρίς όμως να τις κρατάει σαν οδηγό.

Επιτέλους, είπαμε, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να μπει τάξη στη ζωή μας! Να σχεδιασθεί το μέλλον καθαρό και συγκεκριμένο! Να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο! Να χαρούμε τα φυσικά προτερήματα μαζί με τους φιλοξενούμενους μας!

Χάραζε άξονα Βορρά -Νότου με πόλο την Κασιώπη  και όχι την Παλαιοκαστρίτσα. Η διαδρομή προς νότο περιελάμβανε την ευθεία του Σολάρι, συνέχιζε προς το Τρίκλινο και μετά διαπερνούσε τα πεδινά των Καναλίων.  

Το νησί αποκτούσε υγιείς βάσεις, έλεγχο χρήσεων, προγραμματισμένη ετεροβαρή ανάπτυξη χωρίς να αλωθεί από τις τουριστικές μη παραγωγικές υπηρεσίες.

Ο φάκελος της πρότασης της Κέρκυρας παρουσιάστηκε από τον Τρίτση στις Βρυξέλλες σαν η καλύτερη μελέτη σε κανονικά πρότυπα και νόρμες εκπροσωπώντας την Ελλάδα…

Αυτή η θαυμάσια πρόταση που θα αποτελέσει αντικείμενο προσεχών αφιερωμάτων αυτή η χαμένη ευκαιρία λοιδωρήθηκε με αισχρό τρόπο κι ακυρώθηκε ξεδιάντροπα από τις Αρχές! Παρά τις μεγάλες κουβέντες, τους επαίνους, και τις υποσχέσεις, οι προτάσεις απορρίφθηκαν από την εξουσία στο σύνολό της ενώ οι τοπικοί παράγοντες έφτυσαν καταπρόσωπα τον μελετητή και την ομάδα του. Απόμειναν μόνον μερικά ψυχία της που εγκρίθηκαν…  

Την ίδια τύχη είχε και ο ανήσυχος Τρίτσης, που πήρε πόδι από το ΥΧΟΠ και ανέλαβε ο εργολάβος Βαγγέλης Κουλουμπής. Το ΠΑΣΟΚ των υποσχέσεων έδειχνε πλέον στεγνά ότι είναι ένα καθεστωτικό κόμμα Real PolitiK.

Η Κέρκυρα βρίσκεται στην χρήση κι ανάπτυξη των ζωτικών χώρων της -τουλάχιστον από το 1978 που αρχίζω να εξασκώ το επάγγελμα - σε μια μόνιμη καθυστέρηση… Η συμφεροντολογική οικιστική επέκταση, ο κορεσμός ανταγωνιστικών χρήσεων, η υπερεκμετάλλευση γης υπερφαλαγγίζουν κάθε σχεδιασμό, κάθε λογικό προγραμματισμό βελτίωσης των συνθηκών ζωής κι εργασίας… (εικόνα 1)

Να σημειώσω εδώ ότι η ανοχή στην αυθαίρετη δόμηση αποτελούσε στρατηγική επιλογή πραγματικά Υψηλής Πολιτικής του μετεμφυλιακού κράτους ανώτερη κατά πολύ από το επίπεδο πολιτικής σκέψης που διέθετε ο "Εθνάρχης" και το συντηρητικό επιτελείο του.

Με απλά λόγια :

- Κόφτε το λαιμό σας και χτίστε το σπιτάκι μόνοι σας όπου βολεύει !!

 -θα καταστείτε άχρηστοι από αυτή την περιπέτεια της οικοδομής σας… Για μια εικοσαετία ακίνδυνοι εξουδετερωμένοι κι επιπλέον θα σας έχουμε στο χέρι και στο κυνήγι εσάς τα παιδιά σας και τα εγγόνια σας...

Με το διάταγμα του Κουλουμπή του '85 για τις επεκτάσεις των οικισμών προ του 23 ο νομάρχης Μάνος Κόκκινος και ο διάδοχός του απόστρατος Περισσάκης αργότερα ήλθαν αργότερα και ανέτρεψαν κάθε έννοια προγραμματισμένου σχεδιασμού! Ενέκριναν οικισμούς τεράστιους μεγαλύτερους σε έκταση από την Πόλη. Πρόκειται για τερατουργήματα όπως τα Κανάλια, η Αλεπού ο Ποταμός, η Κορακιάνα, που σε ορισμένες περιπτώσεις τα όριά τους αλληλοκαλύπτονται δημιουργώντας μια de facto διαφορετική πραγματικότητα…

Μόνος σκοπός: το ΠΑΣΟΚ να πιάσει ποσοστό πάνω από το πενήντα στο νησί κι όλοι να είναι ευχαριστημένοι που χτίζουν “ρεντρούμια μέσα στις αποτιλιές”…

H προσωρινή κονόμα τύφλωσε ακόμα και τους λίγους σοβαρούς. H ανυπαρξία αμυντικών μηχανισμών ειδικά μετά την διάλυση των επαγγελματικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων του κουκουέ έχει αφήσει το γήπεδο άδειο στην βολεψάδικη μικροαστική λαιμαργία.

Ήρθε η σειρά των μη προνομιούχων των τάχατες αδικημένων να πάρουν εκδίκηση μεταλλασσόμενοι σε ευνοημένους φραγκάτους…

Ανάμεσα στα επιτεύγματά τους οικισμοί εκατέρωθεν των οδών ταχείας κυκλοφορίας, όπως το Κοντόκαλι και τα Γουβιά που παραμένουν χαρακτηρισμένοι σαν εθνική, έτσι κατ' όνομα....

Στο Σολάρι καθοριστικό ρόλο παίζει η πίεση της οικογένειας, που ο οικισμός φέρνει χαϊδευτικά το ονομά της: "Οικισμός Κακαρούγκα". Η περιοχή αρχίζει ν' αντιγράφει τα χαρακτηριστικά των Αθηναϊκών προαστίων: ψηλά κτίρια μικρομέγαλα εκτός κλίμακος με τεράστιες βιτρίνες για την έκθεση της πραμάτειας τους. Ο πατρινός συνδικαλιστής της Νουδού -στον χώρο της υγείας- νομάρχης Βασιλείου ήρθε μετά κατά την πρώτη μητσοτακική πλειστόκαινο. Εφηύρε το νέο διοικητικό κέντρο πάλι σε επέκταση του Ποταμού σε ιδιοκτησίες Φρουταριόλων και Μπετατζήδων στη παλιά ιδιοκτησία Βλάσση. Σκελετοί και κτίρια καταστημάτων μετατρέπονται σε δημόσιες υπηρεσίες με τραγελαφικά αποτελέσματα στη λειτουργία και το δομημένο μικροκλίμα τους.

 Ο ίδιος οριστικοποίησε νέες νησίδες στον απέραντη πολιτεία του Ποταμού, μεταξύ των οποίων και το Σολάρι. Ταυτόχρονα, ενέκρινε τον οικισμό Μπαρμπατίου όπου σε μεγάλες ιδιοκτησίες αναπτύσσονται τάχιστα δεκάδες κατοικίες, δηλαδή ιδιωτικές πολεοδομήσεις!!!

Διακρίνουμε κι εδώ μια από τις πολλές σφραγίδες του πανταχού παρόντος Βασίλη Γρηγοριάδη που ο τόπος κληρονόμησε από την νατοϊκή μελέτη της Basil και τον υπομένει στωικά ως τα σήμερα .

 Επαναλαμβάνω ότι: λύση στου Σολάρι ή αλλού που δεν θα εντάσσεται σε ένα γενικότερο σχεδιασμό χαλιναγώγησης της αυθαιρεσίας και της κακομοιριάς με ξεκάθαρους στρατηγικούς στόχους αποτελεί χίμαιρα.

 Έτσι μόνο σαν αστειότητες ακούγονται οι παραινέσεις της κ, Σπυριδούλας -Μερόπης Υδραίου για σεβασμό της νέας κυκλοφοριακής μελέτης ως νέου κορφιάτικου Συντάγματος. Αφήνεται να εννοηθεί, πως με την υπογραφή των νέων συμβάσεων για τις πολεοδομήσεις, όλα πάνε πρίμα και το 25 -με αυτές τις προτάσεις- θα ζούμε μια χαρά σε μια virtual reality που θα έλθει με εφαρμογές από τα κινητά τηλέφωνα ....

Η κυρία Μερόπη με την κυρία Ροδούλα ήταν ανάμεσα σε κείνους τους παράγοντες που άνοιξαν διάπλατα τη πόρτα στους Βρυκόλακες -"επενδυταράδες". Αυτούς, που απειλούν τον Ερημίτη ή που ανασκολοπίζουν τώρα το Κλάμπ Μέντ!!! την ίδια ώρα, που μετά δυο χρόνια φανφαρόνικων υποσχέσεων για το περίφημο εργοστάσιο ανακύκλωσης δεν έχει τραβηχτεί μια γραμμή στο χαρτί…

 Η επιδερμική και μόνον επικοινωνιακή αντιμετώπιση όλων των σοβαρών ζητημάτων είναι εξωφρενική κι αν η κατάσταση δεν ήταν εξόχως σοβαρή θα μιλάγαμε για κατάλοιπα κοριτσίστικης αφέλειας.

Υπάρχουν λύσεις πάντως που στα πλαίσια μιας γενικότερης στρατηγικής θα μπορούσαν να κάνουν τη ζωή και την εργασία στο Σολάρι καλύτερες. Απλά, τις προσεγγίζω μιας και πιστεύω ότι θα βρεθούν νέες και νέοι συνάδελφοι που θα ανατρέψουν με ιδέες και φαντασία την εκτρωματική πραγματικότητα.

α) Η άμεση διάνοιξη του μεσαίου δακτύλιου της μελέτης Κουρή από τα Τρία Γεφύρια στην Πλατυτέρα. Ενα μέρος της έχει πραγματοποιηθεί ενώ οι απαλλοτριώσεις έχουν κατοχυρωθεί εδώ και δεκαετίες (εικόνα 2).

Η πρόταση συνάντησε την λυσσασμένη αντίθεση του μητροπολίτη Τιμόθεου Τριβυζά. Πρόφαση το κόψιμο μιας λωρίδας περίπου 100 τετραγωνικών από το Νεκροταφείο του Κωτσέλα… Ουσιαστικά, άρνηση να περάσει ο δρόμος μέσα από το γκέτο του συμπλέγματος των κτιρίων της μητρόπολης. Ετσι, έγινε θεάρεστο έργο η άρνηση ξεμπλοκαρίσματος της κυκλοφορίας μεταξύ Βορρά Νότου δίχως είσοδο στην Πόλη...

 Επιτέλους για το καλό της πόλης και των κατοίκων της ας πάρει απόφαση η αυτοδιοίκηση να συγκρουστεί.

 β) Η αποδοχή της περιοχής του Σολάρι στα πλαίσια της διαμορφωμένης πραγματικότητας δηλ. κέντρου χοντρεμπορίου-λιανεμπορίου-εστίασης… Ξεκίνημα πρέπει να είναι ο αποχαρακτηρισμός ως Εθνικής οδού της υπάρχουσας διπλής αρτηρίας, με ταυτόχρονη κατάργηση του οικισμού. Αναγκαία η δημιουργία μιας ευρύτερης ΖΟΕ με υδραυλικές και ηλεκτρικές υποδομές, που θα υποστηρίξουν τον εμπορικό αυτό πυρήνα.

Υπάρχει ζωτικός χώρος από την δυτική πλευρά της πολεοδομικής συσπείρωσης για έναν δεύτερο πλατύ μονόδρομο άξονα, δίχως σημαντικές κτιριακές απώλειες, με δύο κόμβους -στρογγυλά σημεία- που θα διοχετεύουν την κυκλοφορία από και προς την Πόλη (εικόνα 3). Εννοείται ότι και η υπάρχουσα αρτηρία θα μονοδρομηθεί με παράλληλη διευθέτηση λωρίδων πεζόδρομου και προσωρινού πάρκινγκ φορτοεκφόρτωσης.

γ) Η πείρα δείχνει ότι καμία προκοπή δεν πρόκειται να υπάρξει αν δεν μπει φρένο στην απληστία και συγκεκριμένοι στόχοι όπου αυστηρά προσηλωμένοι αυτοδιοίκηση και λαός θα συνεργαστούν για να συνέλθει ο τόπος από τον ίλιγγο της μετατροπής του σε 6μηνο τουριστικό χάνι.

 Αυτή η καραμέλα περί αναγκαιότητας "νέων " επενδύσεων στον υπερκορεσμένο από κρεβάτια και δωμάτια τόπο μας είναι μια μπαρούφα, που πρέπει να την τρίψουμε στη μούρη των τελάληδων της καταστροφής… Ο τόπος μας δεν χρειάζεται παραπάνω μέτρα… Χρειάζεται παραπάνω ποιότητα. Χρειάζεται να φτιαχτούν τα υπάρχοντα, να εκσυγχρονιστούν τόσο οι τουριστικές όσο και οι κατασκευές που διαμένουν οι ντόπιοι… Χρειάζεται να μπει οριστική οροφή στον αριθμό των κρεβατιών αλλά και στις ψησταριές, τα σαντουιτσάδικα, τα ποτάδικα, τα μπητσόμπαρα, τα τραπέζια, τις ομπρέλες, τις ξαπλώστρες, με παράλληλη ενίσχυση των υποδομών που σε λίγο θα κλατάρουν δεν αντέχουν τόσο πληθυσμό.

Τέλος, χρειάζεται να επεξεργαστούμε δική μας πολεοδομικη νομοθεσία -όπως και ο κάθε νομός άλλωστε- με τις ιδιομορφίες, τα χαρακτηριστικά του, τους οικονομικούς και περιβαλλοντικούς στόχους. Οι απρόσωποι γενικευμένοι ΓΟΚ και ρυθμιστικές νομοθεσίες αποδείχτηκε ότι είναι από τα εργαλεία της μετατροπής της Ελλάδας σε ατέλειωτη παράγκα.

Χωρίς να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής δεν πρόκειται να βελτιωθεί και το επίπεδο φιλοξενίας μέχρι τότε θα ζούμε μια φρεναπάτη…

Η φρεναπάτη έγκειται στο ότι η Κέρκυρα, σε μια χώρα με πήλινα ποδάρια, φτιασιδώνεται μεγαλοπιάνεται και καμώνεται κάτι που δεν είναι και που ίσως ποτέ να μην υπήρξε. Προσπαθεί έτσι, να πείσει κατοίκους και ξένους ότι πρόκειται για μια υγιή αναπτυγμένη κοινότητα με γερές βάσεις και πολιτισμό με ρίζες που χάνονται στους αιώνες με καταχτημένες ελευθερίες και μπόλικη δημοκρατία.

Κάτι παρόμοιο με την παράδοξη κι αλλόκοτη επινόηση του Μεγάλου Κορνέϊγ στο έργο του " Φρεναπάτη" (L'illusion comique). Η αξία της ιδέας του έγκειται στο ότι δεν παρουσιάζει θέατρο εν θεάτρω, αλλά παίζει με την ιδέα της θεατρικότητας της “πραγματικότητας”, που έχει καθιερωθεί στη ζωή μας με αναιρέσεις, αναβολές, ακυρώσεις κάθε σοβαρής σκέψης ή επιλογής.

Η πραγματικότητα που ζούμε στην Κέρκυρα είναι κάτι παρόμοιο… Μία κοινωνία εγκλωβισμένη σε μία διάφανη, εύθραυστη φούσκα, όπου το κατεστημένο αρέσκεται πεισματικά στα κανάτια, τις μπάντες, τις βαρκαρόλες και τις παράτες ταυτόχρονα με τον ανεξέλεγκτο γιγαντισμό του τουριστικού Μολώχ, που κατατρώγει τις σάρκες της φύσης και της ζωής του νησιού μας...

 

Σ,Σ* :

Η επικεφαλίδα των σημειωμάτων μου είναι παράφραση του οριζινάλ τίτλου του φίλμ του Κάρπεντερ "Big trumble in little China" με Κέρτ Ράσελ και Κίμ Καρτάλ που προβλήθηκε στην Ελλάδα σαν "Χαμός στην Τσάϊνα Τάουν"

 Η προσέγγιση του θέματος απαιτούσε ιστορικές αναδρομές και "πλάτιασμα" που ίσως κουράσουν αλλά δεν είμαι επαγγελματίας γραφιάς.