Εκείνο το πρωί το νέο έφτασε από τους ραδιοφωνικούς
σταθμούς του εξωτερικού: στην Χιλή ο στρατός έκανε πραξικόπημα… Ο Αλλιέντε
είναι νεκρός…
Σχεδόν αυθόρμητα κατεβήκαμε στην Ομόνοια… Σε λίγο
ξεκίνησε πορεία στην ανηφόρα της Σταδίου. ‘Κάτω η χούντα της Χιλής’.
Μοιάζει ανέκδοτο αν σκεφτείς, πως και εμείς εκείνη την εποχή είμαστε…μία από τα
ίδια…
Τέλος πάντων… Λίγο παραπάνω, πριν την Πεσμαζόγλου μας
την έπεσαν οι πραιτωριανοί της …δημοκρατίας και η πορεία διαλύθηκε…
Τις επόμενες ώρες αρχίσαμε να μαθαίνουμε για την Χιλή
αλλά ενημέρωση σε βάθος αποκτήσαμε μετά το τέλος της δικής μας δικτατορίας…
Σημαντικά στοιχεία μας προσέφερε το Χιλιανό συγκρότημα Indi Illimani, που έδωσε ζωντανή συναυλία στο γήπεδο του Πανιώνιου
με μεγάλη συμμετοχή της νεολαίας… Εξαίρετος μεταφραστής ο Θανάσης Παπαρήγας,
που μεταξύ άλλων είχε εκπληκτικό τάλαντο πολυγλωσσίας. Γνώριζε τα Ισπανικά με
όλες τις τοπικές διαφορές (κυρίως προφοράς) στην Λατινική Αμερική…
Η Χιλιανή εμπειρία με τα θετικά της και τα αρνητικά
της είναι πολύτιμη για τους λαούς όλου του κόσμου…
Είναι καταρχήν η ίδια η ιστορία της αριστεράς στην
Χιλή, διαφορετική και ξεχωριστή… Αντίθετα με τα πολιτικά ειωθότα του εργατικού
κινήματος στην Ευρώπη, η ίδρυση του κομμουνιστικού κόμματος δεν προέκυψε σαν
διάσπαση από την παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία… Γεννήθηκε πρώτο το 1921 το ΚΚ
Χιλής με πρωταγωνιστή, έναν διάσημο στην εποχή του αναρχοσυνδικαλιστή, τον
Λουίς Εμίλιο Ρεκαμπάρεν…
Το σοσιαλιστικό προέκυψε 12 χρόνια αργότερα, το 1933,
με συμμετοχή και αποχωρησάντων από το ΚΚ και με σαφώς πιο αριστερό
προσανατολισμό από τους Ευρωπαίους σοσιαλδημοκράτες. Ενδεικτικό: στο
καταστατικό του μιλούσε για την αναγκαιότητα της ‘οργανωμένης εξουσίας της
εργατικής τάξης’… Θέση που αντιστοιχούσε στην ‘δικτατορία του προλεταριάτου’
των κομμουνιστικών κομμάτων και αποτελούσε ένα από τα βασικά ταυτολογικά τους
στοιχεία, που τα διαφοροποιούσε από τα σοσιαλδημοκρατικά.
Η Χιλή μέχρι τον Αλλιέντε παρέμενε μία βαθιά αναχρονιστική
οικονομικο-κοινωνικά χώρα. Κυρίαρχα καθυστερημένη αγροτική οικονομία με
φεουδαρχική δομή της γεωργικής παραγωγής. Η γη χωρίς αναδιανομή για αιώνες παρέμενε
μοιρασμένη σε μεγάλα φέουδα (λατιφούντια) με πανίσχυρους ιδιοκτήτες, τους
λατιφουντίντες.
Η κυβέρνηση της Unidad Popular (UP) ανάλαβε ένα έργο δύσκολο -αν όχι αδύνατο- να διεκπεραιωθεί
χωρίς ανοιχτή σύγκρουση. Αναλυτικότερα,
οι βασικές αναγκαιότητες ήταν:
●Ο εκσυγχρονισμός όλων των τομέων της οικονομίας με
κυρίαρχη κατεύθυνση τον αναδασμό της γης, την ιδιωτικοποίηση των βιομηχανιών,
την εκβιομηχάνιση της χώρας και την κρατικοποίηση όλων των θεμελιακών
πλουτοπαραγωγικών ορυκτών και ενεργειακών υλικών.
●Η ριζική και άμεση καταστροφή των μηχανισμών
εξουσίας, ιδιαίτερα του δήθεν απολιτικού στρατού, που έχει προηγούμενα
πετυχημένων πραξικοπημάτων με σημαντικότερο εκείνο του 1949. (Τότε έγραψε και ο
Αραγκον το ποίημά του: αφιέρωμα στο Πάμπλο Νερούντα, που είχε συλλάβει η
Χιλιανή χούντα).
●Η σθεναρή αντίσταση και ματαίωση των σχεδίων του
Αμερικάνικου Ιμπεριαλισμού, που παραδοσιακά θεωρούσε την Λατινική Αμερική ως
αυλή του και τις είχε αλλάξει τα φώτα σε ματοβαμμένα πραξικοπήματα.
Είναι φανερό, πως το έργο, που ανέλαβε η Λαϊκή Ενότητα
στην Χιλή το 1970 ήταν δυσθεώρητα δύσκολο… Κατά πάσα βεβαιότητα δυσκολότερο από
ό,τι μπορούσαν οι ώμοι της να αντέξουν χωρίς άλλη συμπαράσταση…
Ηταν τρία χρόνια, που η απροκάλυπτη πολιτική αγυρτεία
των ΗΠΑ επέβαλλε στραγγαλισμό σχεδόν τύπου Κούβας… Η ντόπια αστική τάξη
υπηρετώντας ασύστολα τις επιταγές των Ιμπεριαλιστικών κέντρων οργάνωσε
αντιδράσεις (απεργίες φορτηγατζήδων, παραπληροφόρηση με τα ΜΜΕ, διαδηλώσεις της
‘κατσαρόλας’ κόψιμο κάθε οικονομικής στρόφιγγας κ.λ.π.), που αποσκοπούσαν στην ήττα
και διάλυση της λαϊκής κυβέρνησης.
Κι’ όμως… Μέσα σε αυτό το κλίμα, η τριετία της Unidad Polular σημαδεύεται από
μεγάλες κατακτήσεις του Χιλιανού λαού. Υγεία, Παιδεία, κρατικοποίηση των ορυχείων
χαλκού, εργοστασιακές επιτροπές, λαϊκή πολιτοφυλακή…
Το έργο, που συντελούταν στην Χιλή ο ίδιος ο Φιντέλ Κάστρο
το είχε χαρακτηρίσει …επαναστατικό με άλλο τρόπο από εκείνον της Κούβας.
Ο επαναστάτης Φιντέλ, που ασφαλώς δεν ήταν ο εκ των υστέρων γραφειοκράτης
αναλυτής, συμπαραστάθηκε ψυχή τε και σώματι στην κυβέρνηση Αλλιέντε… Με τον
οποίο τον συνέδεε προσωπική πολιτική φιλία.
Οι φόβοι και οι μεγάλες ταλαντεύσεις διευκόλυναν αντικειμενικά
την ανατροπή της Λαϊκής Ενότητας…
Βέβαια, στις ΗΠΑ, η Χιλή είχε επιλεχτεί σαν
ο ιδανικός πειραματοχώρος για την εφαρμογή του μοντέλου της σχολής του Σικάγου
(Friedman).
Ητοι, του ακώλυτου, του απόλυτου φιλελεύθερου καπιταλισμού… Και η μη παρεμπόδισή
του σήμαινε την ανυπαρξία οποιασδήποτε κοινωνικής αντίδρασης. Αυτό επιθυμούσαν
οι Ιμπεριαλιστές και οι Χιλιανοί μεγαλοκεφαλαιούχοι, αυτό συνδιοργάνωσαν με
τους πραξικοπηματίες υπηρέτες τους.
Η κυβέρνηση Αλλιέντε ελέγχεται, γιατί δεν φρόντισε από
την πρώτη μέρα να ξεδοντιάσει το θηρίο… Ο ίδιος ο αρχιπραξικοπηματίας Πινοσέτ
βρέθηκε στο στενό έμπιστο περιβάλλον του Προέδρου.
Αλλά και οι
οπισθοχωρήσεις στις απαιτήσεις της ολιγαρχίας δημιούργησαν το αίσθημα στον λαό,
πως ο εχθρός είναι ανίκητος… Χαρακτηριστική περίπτωση η επιστροφή των
εργοστασίων στους παλιούς ιδιοκτήτες τους, όταν μετά το lock out των τελευταίων,
οι εργάτες τα ξανάβαλαν μπροστά …
Ας σημειωθεί, ότι το οικονομικό πρόγραμμα της UP φτιάχτηκε
με ευθύνη κυρίως του ΚΚ Χιλής, ενώ ο υπουργός οικονομικών, που εισηγήθηκε
συμβιβασμούς με τους κεφαλαιούχους ήταν ο Τόμας Μίλιας μέλος του ΠΓ του ΚΚ
Χιλής. Το καταθέτουμε αυτό σαν ιστορικό στοιχείο και όχι από μία κριτική
διάθεση, που μπορεί να ενυπάρχει στην συνολικότερη εκτίμησή μας για τα Χιλιανά…
Χρειάζεται να ξέρεις πολύ περισσότερα για να έχεις ορθότερη (όχι φυσικά
αλάθητη) κρίση.
Το ‘Χιλιανό πείραμα’ με την κατάληξή του ενισχύει την θέση, πως
κρισιμότερο και από την κατάχτηση της εξουσίας είναι η περιφρούρησή της, η
έγκαιρη και διαρκής προστασία της. Με παράλληλη πολιτική δράση και ηγετική
ανάδειξη του λαού, που την υποστηρίζει… Με πυγμή και δύναμη εναντίον αυτών που
την επιβουλεύονται.
Σχόλια