Η επαναλειτουργία της Μονής της Χώρας ή Καριγιέ Τζαμί στην Κωνσταντινούπολη,
ως τέμενος αντί Μουσείου -όπως λειτούργησε για τα τελευταία 79 χρόνια- μας έφερε στον νου
τον θαυμάσιο πλούτο ψηφιδωτών θρησκευτικών παραστάσεων, που διαθέτει το
καθολικό της μονής…
Είχαμε την ευκαιρία να την επισκεφτούμε το 1990 και μας
εντυπωσίασε η τεχνοτροπία της υστεροβυζαντινής απεικονιστικής, που αποτελεί σταθμό
στην εξέλιξη της βυζαντινής τέχνης και εμπεριέχει τα σπέρματα της αναγεννησιακής
της εξέλιξης στην δύση αργότερα…
Οι μορφές αρχίζουν να εκφεύγουν από την μεσοβυζαντινή
αποστεωμένη λιτότητα και αποκτούν μία πιο γήϊνη ταυτότητα.
Η μονή της χώρας υπήρξε -μέσα στο δύκολο και
κυμαινόμενο κλίμα των Ελληνοτουρκικών σχέσεων- δείγμα ενός σεβασμού στην
διαχρονικότητα των πολιτισμών, στην υπέρβαση του θρησκευτικού φανατισμού στην
ανεκτικότητα απέναντι στο διαφορετικό…
Όχι πια… Η Μονή της Χώρας, ύστερα από …’ανεπηρέαστη΄ του
Τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας το 2019, μπορεί να λειτουργεί μόνον σαν τζαμί…
Ακριβώς αυτή την ‘ανεπηρέαστη’ απόφαση έρχεται να υλοποιήσει με τα εγκαίνια της
23ης Φεβρουαρίου ο Τούρκος Πρόεδρος.
Η μετατροπή αυτή συνεπάγεται, όπως και η αντίστοιχη της
Αγίας Σοφίας την ριζική αλλοίωση του εσωτερικού διάκοσμου, που στην καλύτερη
των περιπτώσεων, θα καλυφθεί με ύφασμα ή άλλο υλικό…
Η μεταβολή αυτή είναι νομοτελής προς τα Ισλαμικά δογματικά
δεδομένα, που αρνούνται την απεικόνιση του Θείου. Απολύτως σεβαστό από τον
γράφοντα… Μόνον, που ο σεβασμός είναι πράγματι σεβασμός, όταν ισχύει πανταχόθεν.
Γενικά, η μετατροπή του θρησκευτικού περιεχομένου λατρευτικών
χώρων δεν αποτελεί δείγμα νηφάλιας, ανθρωπιστικής, ανεκτικής αντιμετώπισης του
διαφορετικού…
Ατυχώς, η ιστορία ή καλύτερα η προϊστορία της ανθρωπότητας, που
εξακολουθούμε να βιώνουμε, είναι γεμάτη από ασέλγειες σε βάρος θρησκευτικών
μνημείων ως πράξη έσχατου ευτελισμού του αντίπαλου, του εχθρού. Πράξεις σαν τις
πρόσφατες των Ισλαμιστών σε βάρος θρησκευτικών ή άλλων αρχαιολογικών χώρων είναι
κοινές σε πολλά θρησκευτικά δόγματα και έχουν σημαδέψει την διαδρομή του ανθρώπινου
πολιτισμού ή καλύτερα της ταξικής βαρβαρότητας. Τα Τζαμιά π.χ. και οι
Χριστιανικές Εκκλησίες είναι αγαπημένοι στόχοι του Ισραηλινού πυροβολικού και της
Αεροπορίας…
Παλιότερα, στα Οθωμανικά χρόνια δούλευε πολύ ο
ασβέστης ως ‘υλικό κάλυψης’, που φυσικά σήμαινε μόνιμη αλλοίωση των επιτοίχιων απεικονίσεων.
Στην Αγία Σοφία στην Παρούσα φάση χρησιμοποιήθηκε
υφασμάτινη κάλυψη… Φανταζόμαστε, πως το ίδιο θα ισχύσει και για την Μονή της Χώρας…
Ετσι η ανθρωπότητα θα στερηθεί την δυνατότητα της οπτικής
και νοητικής απόλαυσης των σπουδαίων απεικονίσεων της Μονής της Χώρας… Ο
πρόεδρος, όμως της Τουρκικής Δημοκρατίας και οι συν αυτώ, μαζί με τα ΜΜΕ της χώρας
έχουν την ευκαιρία να δοξολογήσουν τον Αλλάχ για την χρυσή ευκαιρία, που χάρισε
στους πιστούς του…
Είμαστε, πολύ πίσω ακόμη… Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει
δουλειά πολύ…
Σχόλια