ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΜΑΝΤΑΜ ΠΕΛΑΖΙ

Το άρθρο του φίλτατου Δημήτρη Λεβέντη, που εισάγει με λογοτεχνικής αντήχησης τίτλο είναι περισσότερο …πεζό από ό,τι θα περιμένατε… Και μάλιστα από την καλλιτεχνική φύση του Μήτσου!

Είναι μία εμπεριστατωμένη επιγραμματική παρουσίαση της μωβ Μέδουσας, που έχει αναστατώσει φέτος τους λουόμενους στην χώρα μας αλλά και σε άλλες παραμεσογειακές περιοχές… Ο Δημήτρης αναδεικνύει τεκμηριωμένα τον καθοριστικό ρόλο της ανθρώπινης δραστηριότητας ή καλύτερα αυτής που προάγει το σύστημα της υπερκερδοφορίας… Ονόματα δεν λέμε…Βαρεθήκαμε... 

Φυσικά και δεν πρόκειται για την εθνική μας Ρένα που ερμήνευσε τον ρόλο της Madame Pelagie κατά κόσμον Πελαγίας Καραμπουμπούνα από τα Τρίκαλα που αναρριχήθηκε από συνοικιακή μοδίστρα σε οίκο μόδας Κολωνακίου στην ταινία του Δαλιανίδη " Η Παριζιάνα "

Στην συνημμένη φωτογραφία βλέπουμε τις πρώτες Πελαγίες δηλ. τις μώβ μέδουσες -τσούχτρες που ξεβράστηκαν οδηγημένες από ανέμους και ρεύματα στην παραλία της Δασιάς εδώ και μερικές μέρες.

Η παρουσία τους στα αβαθή, κατά μεγάλα σμήνη στη Μεσόγειο στην Ιρλανδική Θάλασσα και τον κόλπου του Μεξικού δεν είναι τυχαία.

Η επιστημονική ονομασία Pelagia noctiluca προέρχεται από τα ελληνικά, πελαγία που σημαίνει «θαλασσινός», από τη λέξη πέλαγο, και στα λατινικά noctiluca είναι η συνδυαστική μορφή του nox «νύχτα» και lux σημαίνει φως επομένως, η Pelagia noctiluca μπορεί να περιγραφεί ως ένας θαλάσσιος οργανισμός με την ικανότητα να λάμπει στο σκοτάδι (βιοφωταύγεια). Αυτή η ιδιότητα, όμως, είναι μια από τις αιτίες πρόκλησης της εισβολής τους, όπως θα δούμε παρακάτω.

Παίζει ρόλο -όπως όλα τα πλάσματα άλλωστε- στην ισορροπία της θαλάσσιας ζωής, τόσο σαν αρπακτικά όσο και ως πηγή τροφής για άλλα ζώα, ότι εγκαταλείπουν το φυσικό τους περιβάλλον που βρίσκεται σε βυθούς των 50- 150 μέτρων και ανεβαίνουν προς την επιφάνεια. Αυτή η μετακίνηση δεν είναι παρά ένα αποτέλεσμα της λεηλασίας και της καταστροφής που επιφέρει το πιο αρπακτικό, αχόρταγο και άπληστο όν του πλανήτη γη - ο "άνθρωπος".

Ούτε είναι ένα απλό αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης των ωκεανών όπως αρχικά εκτιμήθηκε. Αυτή κάνει την ανάπτυξή τους ταχύτερη τις ωριμάζει ταχύτερα και αναπαράγονται περισσότερο

Οι κύριοι λόγοι όμως είναι πιο σύνθετοι:

α) Η εξόντωση των θηρευτών της μέδουσας όπως ο ξιφίας, τα ηλιόψαρα, οι δερματοχελώνες, οι καρέτα-καρέτα, που εκδιώκονται από τις παραλίες αναπαραγωγής τους και, κυρίως, ο τόνος που οι Γιαπωνέζοι με τους Τούρκους υπεργολάβους τους έχουν μακελέψει στην Μεσόγειο.

Αυτά τα κητώδη καταπίνουν τις μέδουσες και ο οργανισμός τους απορροφά τις τοξικές ουσίες της… Η δραματική μείωση του πληθυσμού των θηρευτών απελευθερώνει όλο και περισσότερες μέδουσες.

β) Η δεύτερη ιδιότητα της Πελαγίας η βιοφωταύγεια, που τις κάνει να λαμπυρίζουν μέσα στο νερό είναι η κύρια πρόκληση ενστικτώδους επιδρομής του θηρευτή στο κοπάδι τους…

Όμως, η θάλασσα είναι γεμάτη πλαστικές σακούλες κι άλλες συσκευασίες που αντανακλούν το φως μέσα στο νερό. Ετσι οι θηρευτές μπερδεύονται και καταπίνουν τα ανθρώπινα σκουπίδια με αποτέλεσμα την ασφυξία και την εξόντωση.

γ) Η υπεραλίευση εξολοθρεύει τεράστιους πληθυσμούς ψαριών, που οδηγούνται ακολούθως στα στομάχια των αλαίμαργων Homo Sapiens. Τα αλιευόμενα ψάρια, τρέφονται κύρια από το πλαγκτόν και άλλους μικροοργανισμούς των βυθών, που αποταμιεύουν άφθονες ποσότητες από διαθέσιμες και ορφανές προνύμφες…

Ετσι τρέφονται οι μέδουσες… Δυναμώνουν και πολλαπλασιάζονται. Γίνονται, πολύ περισσότερες, εγκαταλείπουν τα βάθη των 150 μέτρων και εξερευνούν νέες φωτεινότερες περιοχές ψηλότερα.

δ) Τέλος τα οικιακά απόβλητα και τα γεωργικά λιπάσματα που εκβάλλονται ανεπεξέργαστα στις θάλασσες προάγουν την ανάπτυξη και την υπερπαραγωγή των θρεπτικών συστατικών που περνάνε μολυσμένα στις τσούχτρες. Χωρίς βασικούς αντίπαλους αλωνίζουν και σχηματίζουν τεράστια κοπάδια, που καλύπτουν δεκάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Αποδεικνύεται δηλαδή ακόμα μια φορά, πως οι ανθρώπινες δραστηριότητες και μόνον αυτές μετακινούν όλο και περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς από την μια περιοχή στην άλλη και διαταράσσουν τις ισορροπίες που αιώνες τώρα ομόρφαιναν τη ζωή μας.

Τα "χρόνια των Μεδουσών" καταγράφεται μεγάλη συνάθροιση του είδους, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια του καλοκαιριού με ένα κύκλο πύκνωσης ανά δώδεκα χρόνια.

Τις παρατηρήσεις αυτές έχουν καταγράψει Γάλλοι Ωκεανογράφοι του θαλάσσιου βιολογικού σταθμού Villefrance sur mer με επικεφαλής τη Jaqueline Goy που έχει αφιερώσει 30 χρόνια έρευνας στα είδη της Μέδουσας και υπογραμμίζει ότι τα τελευταία χρόνια τα σωματικά τους μεγέθη έχουν γιγαντωθεί..

https://www.futura-sciences.com/.../zoologie-jacqueline.../

Ενα από τα θαυμάσια που έχουν καταγράψει οι Γάλλοι είναι ένα είδος χταποδιού που «δανείζεται» την ικανότητα τσιμπήματος μιάς Pelagia noctiluca. Αρπάζει και τοποθετεί και τη μέδουσα με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει άμυνα σαν επιθετική ασπίδα

Ένα είδος γίνεται «εισβολικό» (μιλάμε για χωροκατακτητικό είδος), όταν εγκαθίσταται σε ένα περιβάλλον όπου δεν υπήρχε και πολλαπλασιάζεται εκεί.

Τέτοιο παράδειγμα είναι και οι φωτεινές πελαγίες μέδουσες που η παρουσία τους έχει ανησυχήσει παραθεριστές λουόμενους… Οχι μόνο αν έχουν εξοκείλει στην ακτή νεκρές… Ο ‘κώδωνας’ ο καλυπτόμενος από κνιδοκύτταρα που τσιμπούν εκχέοντας δηλητήριο, παραμένει ενεργός για ώρες.

Ακόμα κι αν ο όρος ‘τσίμπημα’ χρησιμοποιείται ευρέως, η έννοια του εγκαύματος θα ήταν πιο κατάλληλη.

Πράγματι, οι μέδουσες δεν τσιμπούν, δεν επιτίθενται.

Είναι η επαφή κυρίως με τα νήματα τους που μπορεί να είναι επιβλαβής. Είναι αυτά τα όργανά της που διαθέτουν την ισχυρότερη δυναμική τσιμπήματος.

Μια δύναμη που το ζώο διατηρεί, είτε κολυμπάει είτε έχει κολλήσει σε μια παραλία, όπως προαναφέραμε.

Πάντως η παλαιά πεποίθηση ότι η αμμωνία των ούρων η το ξύδι ενεργούν ευεργετικά στα συμπτώματα του εγκαύματος απαλύνουν τον πόνο κι απολυμάνουν την πληγή όπως για το τσίμπημα της σφήκας δεν είναι απόλυτα σωστή, όπως αναφέρει η επιστημονική σελίδα:

https://www.futura-sciences.com/.../vie-faut-il-uriner.../.

Η εξουδετέρωση του δηλητήριου επιτυγχάνεται με αυξημένη θερμοκρασία! Θα έχετε θετικό αποτέλεσμα αν το θαλασσινό νερό είναι αρκετά ζεστό. Ποτέ με γλυκό νερό γιατί αυτό αναζωογονεί τα εναπομείναντα κύτταρα που τσιμπούν και απελευθερώνουν ξανά το δηλητηριώδες περιεχόμενό τους και ο κίνδυνος υπερμόλυνσης είναι άμεσος.

Γι΄αυτό ξεπλύνετε την πληγή με ζεστό θαλασσινό νερό και μετά τρίβετε με καθαρή άμμο για να αφαιρέσετε τα εναπομείναντα κνιδοκύτταρα πριν συμβουλευτείτε τον γιατρό η τον φαρμακοποιό σας.

Βέβαια, αυτά τα εγκαύματα δεν έχουν σχέση με τα δαγκώματα της αυστραλιανής μέδουσας (Chironex fleckeri), της οποίας τα εξήντα πλοκάμια μπορούν να φτάσουν τα τρία μέτρα σε μήκος, προκαλούν νέκρωση του δέρματος και, σε επαρκείς δόσεις, καρδιακή ανακοπή μέσα σε λίγα λεπτά! Ή αυτά της μέδουσας Nomura της Σινικής Θάλασσας που φτάνει τα δύο μέτρα σε διάμετρο και οι ορδές της εισβάλλουν στη Θάλασσα της Ιαπωνίας εδώ και δέκα χρόνια.

Πιθανόν με την ταχύτατη ανατροπή των φυσικών ισορροπιών του πλανήτη κάποια μέρα να μας επισκεφθούν κι αυτές για τις οποίες οι έρευνες για το αντίδοτο στο δηλητήριό τους σε Αυστραλία, Κίνα και Ιαπωνία δεν έχουν καταλήξει ακόμα. Έχουν φθάσει πειραματικά να σταματήσουν την καταστροφή των ιστών τον αφόρητο πόνο και την εμφάνιση των ουλών αλλά δεν γνωρίζουν αν αποτρέπει την καρδιακή προσβολή. Σίγουρα πάντως το αντίδοτο σε μορφή σπρέϋ η κρέμας θα πρέπει να εφαρμόζεται στην πληγή μέσα σ' ένα τέταρτο της ώρας.

Αυτά…