Θυμάμαι -εδώ και 30 χρόνια- κάποιους μεγάλους
δασκάλους στον χώρο της μηχανικής του αναπνευστικού συστήματος. Αμερικανούς και
Γάλλους…
Για τους τελευταίους ήταν καλύτερα τα πράγματα από άποψη
Ακαδημαϊκής και ερευνητικής επιβίωσης. Η Πολιτεία επιδοτούσε τα πανεπιστήμια και
τα ερευνητικά ιδρύματα, που συγκροτούσαν δίκτυο σε ολόκληρη τη χώρα σαν μονάδες
του Εθνικού συστήματος Υγείας και Ιατρικής Έρευνας (INSERM). Φυσικά απαιτούσε λεπτομερή απολογισμό έργου αλλά
δεν έκοβε κεφάλια στην εποχή των κρίσεων για την ανανέωση συμβάσεων ή κατά την
προκήρυξη θέσεων…
Κάτι, που υπό συνθήκες αντικειμενικής αξιολόγησης θα
έπρεπε να γίνεται παντού… Δεν συνιστά πρόοδο το αραλίκι…
Η πρωτοπορία της επιθετικότητας και του κυνισμού
ερχόνταν από τις ΗΠΑ. Εκεί σχεδόν κανένα ερευνητικό κέντρο δεν χρηματοδοτούνταν
άμεσα από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι ακαδημαϊκοί δάσκαλοι και ερευνητές πρέπει ανά 1-3 χρόνια να βγουν στην ζητιανιά για να βρουν Μαικήνα, δηλαδή Εταιρεία,
που θα χρηματοδοτήσει την συνέχιση της έρευνάς τους… Και φυσικά η τελευταία θα
το κάνει αν την συμφέρει. Αν προσδοκά κέρδη από τα αποτελέσματα της έρευνας,
που θα την κατοχυρώσει στον δικό της φάκελο δίνοντας ψιχία στον ή στους ερευνητές…
Αυτή είναι η καλή πλευρά του ζητήματος… Υπάρχει και
κακή, που σημαίνει διακοπή της επιχορήγησης, αδυναμία εύρεσης αντικαταστάτη
χρηματοδότη. Ο ερευνητής και η ομάδα του βρίσκονται μπροστά στο φάσμα της πείνας…
Χωρίς υπερβολή… Η μοναδική ενδεχόμενη διέξοδος είναι η αλλαγή του ερευνητικού
περιεχομένου ώστε να γίνει αρεστό στον (-ους) χρηματοδότη (-ες).
Δεν είναι συζητήσιμη η προτίμηση του ερευνητή…
Μία αξιόλογη λοιπόν δουλειά μπορεί να μείνει στη μέση επειδή δεν τα …έφερνε στους
…μαικήνες.
Αντιληπτό βέβαια γίνεται πως οι ανθρωπιστικές
επιστήμες έχουν φάει αλλεπάλληλες σφαλιάρες. Υποβιβασμός και περιορισμός είναι
κατά κανόνα η μοίρα τους προορισμένες για …’ψώνια’ με ανθρωπιστικά, κοινωνικά
και πολιτικά ενδιαφέροντα, που έτσι και αλλιώς καταλαμβάνουν περίοπτη θέση στις
λίστες των ανεπιθύμητων του συστήματος…
Οι καιροί περνούν και το νεοφιλελεύθερο πνεύμα, που
διακατέχει τις ΗΠΑ έως ‘μυελού οστέων’ ήλθε και στην Ευρώπη, που στερημένη από σοβαρή
αντίπαλη δύναμη οι αστικές τους τάξεις επιτίθενται με ταχείς ρυθμούς για να
φτάσουν στο …’ Αμερικάνικο Θαύμα’. Περικοπές, απολύσεις, κατάργηση μονάδων
έχουν περάσει και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού.
Παρακαταθήκη για τις γενεές γενεών η ρήση του μεγάλου βρετανού φυσικού Peter Higgs, που προέβλεψε την ύπαρξη του μπζονίου Higgs 40 χρόνια πριν βραβευτεί με το βραβείο Νόμπελ: Δεν θα ήμουν ποτέ σε θέση να κάνω την ανακάλυψή μου στι σημερινό ερευνητικό περιβάλλον.
Η Δύση, με την ευρεία της έννοια και ειδικότερα οι κυρίαρχες
τάξεις της εννοούν να καθορίζουν αυστηρά το περιεχόμενο της επιστημονικής έρευνας
και εργασίας σε όλες τις εκφάνσεις του. Να επιλέγουν ή να απολύουν προσωπικό.
Να διακόπτουν επιστημονικά προγράμματα. Να προωθούν δικές τους κερδοφόρες ερευνητικές
προοπτικές. Μέσα από ένα στρατό ερευνητών, που βαθμολογείται κυρίως ποσοτικά
και ελάχιστα ποιοτικά για να πείσει για την εργατικότητά του…
Όλα αυτά τα έξυπνα κόλπα, ανατρέπουν όσα ξέραμε για
την αλματώδη πρόοδο που επέφερε ο καπιταλισμός στην επιστήμες και την
τεχνολογία και φυσικά αδυνατίζουν ή/ και καταργούν τα ανθρωποκεντρικά χαρακτηριστικά,
που επιβάλλεται να έχει ο τομέας και οι υπηρετούνες σ’ αυτόν σαν μέλη μιας
ισορροπημένες αλληλοστηριζόμενης και όχι αλληλοκαταστρεφόμενης κοινωνίας.
Το τέλος δεν είναι μακριά… Με την ιστορική διάσταση
του χρόνου, βέβαια. Η θυσία των πάντων στον βωμό της συνεχώς αυξανόμενης
κερδοσκοπίας θα στερήσει το ίδιο το σύστημα από καύσιμη ύλη και υλικά.
Σχόλια